عیوب انکساری چشم از جمله رایج‌ترین مشکلات بینایی هستند که افراد در تمام گروه‌های سنی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این خطاها زمانی رخ می‌دهند که شکل چشم مانع از تمرکز صحیح نور بر روی شبکیه شود و در نتیجه، دید فرد تار گردد. درک انواع مختلف خطای انکساری، علل ایجاد آنها و روش‌های درمانی موجود برای حفظ سلامت مطلوب چشم ضروری است.
عیوب انکساری چیست؟
عیوب انکساری چشم نوعی مشکل بینایی هستند که باعث می‌شوند دید واضحی نداشته باشید. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که شکل چشم مانع از تمرکز صحیح نور بر روی شبکیه (لایه‌ای حساس به نور در پشت چشم) شود.
چشم ها مانند یک تیم هماهنگ عمل می‌کنند تا نور ورودی را از مسیر مشخصی به مغز منتقل کنند. نور ابتدا از قرنیه، که بخش شفاف جلوی چشم است، عبور می‌کند. سپس، قرنیه این نور را از طریق عدسی متمرکز کرده و به سیگنالی تبدیل می‌کند که به شبکیه، لایه‌ای در پشت کره چشم می‌رسد. شبکیه این نور را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند و عصب بینایی این سیگنال‌ها را به مغز ارسال می‌کند. در نهایت، مغز از این سیگنال‌ها برای ایجاد تصاویری که می‌بینید استفاده می‌کند.
بسته به نوع عیوب انکساری که دارید، ممکن است شکل کره چشم، قرنیه یا عدسی مانع از تمرکز صحیح نور بر روی اشیایی که به آنها نگاه می‌کنید شود و باعث تاری دید گردد. چندین نوع خطای انکساری وجود دارد. برخی از آنها باعث می‌شوند که تمرکز بر روی اشیای نزدیک دشوار شود، در حالی که برخی دیگر موجب تاری دید اشیای دور می‌شوند.
اکثر افراد به‌تدریج و با رشد و تکامل، دچار خطاهای انکساری می‌شوند. بسیاری از این مشکلات برای اولین بار در دوران کودکی ظاهر می‌شوند. با این حال، حتی اگر تا به حال دید واضحی داشته‌اید، ممکن است در هر دوره‌ای از زندگی دچار خطای انکساری شوید. اگر چشمتان دچار خطای انکساری باشد، چشم پزشک می‌تواند عینک یا لنز تجویز کند تا دیدتان واضح‌تر شود.
مطالعه بیشتر: بررسی دقیق اجزای تشکلیل دهنده چشم انسان و کارکرد هر کدام از آنها
انواع عیوب انکساری چشم
چهار نوع رایج از خطاهای انکساری وجود دارد:
- نزدیک‌بینی (میوپیا): باعث تاری دید اشیای دور می‌شود.
- دوربینی (هایپروپیا): باعث تاری دید اشیای نزدیک می‌شود.
- آستیگماتیسم: می‌تواند باعث تاری یا اعوجاج دید در اشیای دور و نزدیک شود.
- پیرچشمی (پرسبیوپیا): دیدن اشیای نزدیک را برای افراد میانسال و مسن دشوار می‌کند.
علائم عیوب انکساری چشم
رایج‌ترین علامت خطای انکساری، تاری دید است. سایر علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- دو‌بینی
- دید مه‌آلود
- دیدن هاله یا درخشش اطراف نورهای شدید
- تنگ کردن چشم ها برای دید بهتر
- سردرد
- خستگی یا درد چشم
- مشکل در تمرکز هنگام خواندن یا کار با کامپیوتر
برخی افراد ممکن است متوجه علائم خطاهای انکساری نشوند. به همین دلیل، انجام معاینات منظم چشم ضروری است تا چشم پزشک اطمینان حاصل کند که بینایی شما در بهترین حالت ممکن است. اگر عینک طبی یا لنز استفاده می‌کنید اما همچنان این علائم را دارید، ممکن است نیاز به نسخه‌ی جدید داشته باشید. در این صورت، با چشم پزشک خود مشورت کنید و یک معاینه‌ی چشمی دیگری انجام دهید.
آیا ممکن است دچار عیوب انکساری چشم شوم؟
هر کسی ممکن است دچار خطای انکساری شود، اما اگر اعضای خانواده‌تان عینک یا لنز استفاده می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که شما هم به آن نیاز پیدا کنید. بیشتر خطاهای انکساری، مانند نزدیک‌بینی، از دوران کودکی شروع می‌شوند. اما پیرچشمی معمولاً بعد از ۴۵ سالگی ظاهر می‌شود. بهتر است با پزشک خود صحبت کنید تا بدانید چقدر در معرض این مشکل هستید و هر چند وقت یک‌بار باید برای معاینه چشم مراجعه کنید.
چرا خطای انکساری اتفاق می‌افتد؟
خطاهای انکساری معمولاً به این دلایل رخ می‌دهند:
- اندازه کره چشم: اگر چشم بیش از حد کشیده یا کوتاه باشد، نور درست روی شبکیه متمرکز نمی‌شود.
- شکل قرنیه: اگر سطح قرنیه ناهموار باشد، ممکن است دید شما تار شود.
- پیری عدسی: با افزایش سن، عدسی چشم خاصیت انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد و تمرکز روی اجسام نزدیک سخت‌تر می‌شود.
چطور می‌توان خطاهای انکساری را درمان کرد؟
چشم پزشک می‌تواند این مشکل را با عینک، لنز تماسی یا جراحی برطرف کند.
- عینک: ساده‌ترین و مطمئن‌ترین روش اصلاح بینایی است. پزشک، عدسی مناسب را برای شما تجویز می‌کند تا دیدتان واضح‌تر شود.
- لنزهای تماسی: لنزهای تماسی روی سطح چشم قرار می‌گیرند و به اصلاح بینایی کمک می‌کنند. پزشک لنز مناسب را برایتان انتخاب کرده و نحوه‌ی استفاده از آن را توضیح می‌دهد.
- جراحی: برخی از روش‌های جراحی مانند لیزیک چشم، شکل قرنیه را تغییر می‌دهند و مشکل انکساری را برطرف می‌کنند. پزشک می‌تواند راهنمایی کند که آیا جراحی گزینه‌ی مناسبی برای شما هست یا خیر.
هر چند وقت یک‌بار باید چشم‌هایم را معاینه کنم؟
معاینه‌ی منظم چشم‌ها به تشخیص زودهنگام مشکلات بینایی کمک می‌کند. تعداد دفعاتی که باید به چشم‌پزشک مراجعه کنید، به سن و شرایط بینایی شما بستگی دارد:
- کودکان: اولین معاینه‌ی چشم معمولاً زمانی انجام می‌شود که کودک حروف الفبا را یاد می‌گیرد. بعد از آن، هر یک تا دو سال یک‌بار باید چکاپ شود.
- بزرگسالان زیر ۴۰ سال: اگر مشکل خاصی ندارید، هر پنج تا ۱۰ سال یک‌بار کافی است.
- افراد ۴۰ تا ۵۴ سال: با افزایش سن، احتمال بروز مشکلات چشمی بیشتر می‌شود، بنابراین هر دو تا چهار سال باید معاینه شوند.
- افراد بالای ۵۵ سال: بهتر است هر یک تا سه سال یک‌بار به چشم‌پزشک مراجعه کنند.
اگر از عینک، لنز تماسی یا وسایل کمکی بینایی استفاده می‌کنید، ممکن است به معاینات بیشتری نیاز داشته باشید. همچنین، افراد مبتلا به دیابت باید چشم‌های خود را بیشتر از موارد ذکرشده بررسی کنند. در این مورد، با پزشک خود مشورت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر تغییری در بینایی خود احساس کردید، معطل نکنید و هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. اما در شرایط زیر، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید:
- کاهش ناگهانی بینایی
- درد شدید در چشم
- دیدن جرقه‌های نور یا اجسام شناور جدید در میدان دید
توجه به تغییرات کوچک در بینایی، می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. پس معاینات دوره‌ای را جدی بگیرید.
پیشنهاد آرمانی ویژن
خطاهای انکساری از شایع‌ترین مشکلات بینایی هستند، اما خوشبختانه، راه‌حل‌های ساده و موثری برای اصلاح آنها وجود دارد. فرقی نمی‌کند که چه نوع خطای انکساری دارید، چشم‌پزشک می‌تواند گزینه‌ی مناسبی مانند عینک، لنز یا حتی جراحی را برای بهبود دید شما پیشنهاد دهد.
حتی اگر فکر می‌کنید تغییری در بینایی‌تان ایجاد نشده، مراجعه‌ی منظم به چشم‌پزشک را جدی بگیرید. تغییرات کوچک در بینایی ممکن است به تدریج تشدید شوند یا مشکلات جدیدی ایجاد کنند.
اگر فرزندتان بیشتر از قبل چشمانش را تنگ می‌کند، سردرد دارد یا در مدرسه عملکردش افت کرده است، ممکن است مشکل بینایی داشته باشد و خودش متوجه نباشد. در چنین شرایطی، حتماً او را برای معاینه‌ی چشم ببرید. یک تشخیص زودهنگام می‌تواند از مشکلات بزرگ‌تر جلوگیری کند.
