آستیگماتیسم: علل، علائم و گزینه های درمانی

آستیگماتیسم یک مشکل شایع بینایی است که در اثر تغییر شکل قرنیه به وجود می‌آید. در حالت طبیعی، قرنیه باید به شکل یک کره کامل باشد، اما در آستیگماتیسم، قرنیه غیر متقارن است. این تغییر شکل باعث می‌شود که نور به درستی روی شبکیه تمرکز نکند و در نتیجه، تصاویر تار و غیر واضح دیده شوند.

علائم آستیگماتیسم ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

• تاری دید در فواصل مختلف (نزدیک و دور)
• خستگی و درد چشم
• سردرد
• دشواری در دید شب
• دوبینی یا دیدن سایه‌های اطراف اشیا

در این مقاله، ما عمیق‌تر به آستیگماتیسم، از جمله انواع، افرادی که در معرض خطر ابتلا به آن هستند و نحوه تشخیص و درمان آن می‌پردازیم. درمان‌های رایج برای آستیگماتیسم شامل استفاده از عینک، لنزهای تماسی و در برخی موارد، جراحی لیزری است.

آستیگماتیسم چیست؟

آستیگماتیسم اصطلاح پزشکی است که به معنای انحنای بیشتر از حد معمول شکل چشم شما است. این یک نوع خطای انکساری است که یک وضعیت بسیار رایج چشمی می‌باشد و باعث تاری دید می‌شود.

معمولاً چشم‌ها مانند توپ بیس‌بال گرد هستند. اگر آستیگمات دارید، قرنیه چشم شما انحنای نامنظمی دارد. این انحنا باعث می شود که نور به جای اینکه در یک نقطه متمرکز شود، در دو نقطه کانونی تمرکز یابد. این امر باعث تاری دید در دور و نزدیک می شود. به محض اینکه متوجه هر گونه تغییر در چشمان خود شدید یا احساس کردید که بینایی شما به وضوح قبلی نیست، به یک متخصص مراقبت از چشم مراجعه کنید.

آستیگماتیسم با بینایی شما چه می کند؟

بخش‌های مختلف چشم، مانند چرخ‌دنده‌های یک ساعت، با ظرافت و دقت با هم کار می‌کنند تا فرآیند بینایی به درستی انجام شود. نور از قرنیه شما، که بخش شفاف جلوی چشمتان است، عبور می‌کند.

قرنیه شما آن نور را از طریق عدسی متمرکز کرده و به سیگنالی تبدیل می‌کند که به شبکیه، که لایه‌ای در انتهای کره چشم شما است، برخورد ‌کند. شبکیه شما آن نور را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند که عصب بینایی شما به مغز ارسال می‌کند. مغز این سیگنال‌های الکتریکی را تفسیر و ترجمه می‌کند و آن‌ها را به تصاویر قابل درک تبدیل می‌کند.

اگر شما آستیگماتیسم داشته باشید، نوری که از اطراف به چشم شما وارد می‌شود، به نحوی خم می‌شود که نمی‌تواند به درستی بر روی شبکیه تمرکز کند. به همین دلیل، وقتی به اشیاء مختلف نگاه می‌کنید، تنها بخش‌هایی از آن اشیاء که در یک مرکز فوکوس است، واضح خواهند بود و بخش‌های دیگر از آن اشیاء ممکن است مات یا موج‌مانند به نظر بیایند. این مشکل می‌تواند بر دید شما در هر فاصله‌ای، چه نزدیک و چه دور، تأثیر بگذارد.

ممکن است احساس کنید که چشم‌هایتان به طور مداوم برای دیدن خیلی سخت کار می‌کنند و این باعث خستگی چشمی شود.

انواع آستیگماتیسم چیست؟

تاری دید شما ممکن است به دلیل شکل نامنظمی قرنیه یا عدسی چشمتان باشد. به این عارضه آستیگماتیسم می‌گویند.

1. آستیگماتیسم قرنیه: زمانی رخ می‌دهد که سطح جلویی چشم (قرنیه) انحنای نامنظمی داشته باشد. این شایع‌ترین نوع آستیگماتیسم است.
2. آستیگماتیسم عدسی: زمانی رخ می‌دهد که عدسی داخل چشم شکل نامنظمی داشته باشد. این عارضه می‌تواند ناشی از آب مروارید یا سایر مشکلات چشمی باشد. برخی افراد ممکن است ترکیبی از آستیگماتیسم قرنیه و عدسی را داشته باشند.

چه کسانی تحت تاثیر آستیگماتیسم هستند؟

هر فردی ممکن است در هر زمانی از زندگی خود آستیگماتیسم را تجربه کند. برخی از افراد با آستیگماتیسم متولد می شوند، در حالی که برخی دیگر آن را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند، حتی در دوران بزرگسالی. علاوه بر این، شرایط آستیگماتیسم ممکن است در طول زمان تغییر کنند، به عبارتی دیگر با گذشت زمان می تواند بهتر یا بدتر شود. نسبت مبتلایان به آستیگماتیسم ۱ به ۳ است.

علائم آستیگماتیسم چیست؟

تاری دید شایع ترین علامت آستیگماتیسم است. مشاهده جزئیات اشیاء، مثل نوشته‌های روی منو یا حروف تابلوی راهنمایی و رانندگی در دور دست، به سختی انجام می‌شود.

سایر علائم آستیگماتیسم عبارتند از:

• دیدن تابش یا هاله‌هایی در اطراف چراغ‌ها.
• ریزبینی برای دید واضح.
• سردرد.
• خستگی.
• خستگی چشم.

کودکان خردسال به دلیل عدم آگاهی از بینایی طبیعی، ممکن است از وجود مشکل در بینایی خود بی‌اطلاع باشند، حتی اگر علائمی را تجربه کنند. اگر متوجه شدید که کودکتان چشم‌هایش را ریز می‌کنند، چشم‌هایش را می‌مالد یا سردردهای مکرر دارد، به یک متخصص چشم مراجعه کنید.

مطالعه بیشتر: آشنایی با شایع ترین بیماری های چشمی در کودکان

چه چیزی باعث آستیگماتیسم می شود؟

آستیگماتیسم غالباً از طریق وراثت از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. علاوه بر وراثت، فشار بیش از حد پلک ها بر روی قرنیه نیز می‌تواند در بروز این عارضه نقش داشته باشد.

آستیگماتیسم معمولاً به خاطر بیماری‌ها یا مشکلات جدی سلامتی ایجاد نمی‌شود. به بیانی دیگر، این وضعیت بیشتر به دلایل دیگری به وجود می‌آید و نه به خاطر وجود یک بیماری خاص یا مشکل جدی در سلامتی فرد. عوامل زمینه‌ساز آستیگماتیسم عبارتند از:

• صدمات چشمی
• قوز قرنیه
• عوارض بعد از جراحی چشم

آستیگماتیسم چگونه تشخیص داده می شود؟

یک متخصص مراقبت از چشم با انجام یک معاینه چشمی آستیگماتیسم را تشخیص خواهد داد. یک متخصص چشم با استفاده از معاینه چشمی کامل، وضعیت چشم‌ها را ارزیابی می‌کند و به بررسی داخل چشم‌ها نیز می‌پردازد.

چشم پزشک شما برای تشخیص آستیگماتیسم از چند روش استفاده می‌کند، از جمله:

• تست حدت بینایی: تست حدت تستی است که بینایی شما را بررسی می کند. اگر تا به حال به نمودار دیواری از حروف یا نمادها در طول معاینه چشم نگاه کرده باشید، تست حدت بینایی داده اید.
• سنجش انکسار چشم: در این معاینه، چشم پزشک یا اپتومتریست قدرت انکساری چشم شما را بررسی می‌کند. این قدرت نشان می‌دهد که نور چگونه توسط چشم شما خم شده و بر روی شبکیه متمرکز می‌شود.
• کراتومتری: کراتومتری انحنای قرنیه شما را اندازه‌گیری می‌کند.
• اسلیت لمپ: لامپ شکاف‌دار یک دستگاه خاص است که به متخصص چشم اجازه می‌دهد با استفاده از یک میکروسکوپ و یک نور قوی، داخل چشم شما را با دقت ببیند. این متخصص می‌تواند شدت و ضخامت پرتو نور را تنظیم کند تا بتواند لایه‌ها و قسمت‌های مختلف چشم شما را بررسی و معاینه کند.

آستیگماتیسم چگونه درمان می شود؟

بیشتر افرادی که آستیگماتیسم دارند به لنزهای اصلاحی نیاز دارند. متخصص مراقبت از چشم شما عینک یا لنزهای تماسی را توصیه می‌کند تا به شما کمک کند به وضوح ببینید.

اگر آستیگماتیسم بسیار خفیف باشد (و تأثیری بر دید شما نداشته باشد)، ممکن است نیازی به عینک یا لنزهای تماسی نداشته باشید. متخصص مراقبت از چشم شما تغییراتی را که در چشم شما رخ می‌دهد، در معاینات بعدی چشم اندازه‌گیری خواهد کرد. آستیگماتیسم می‌تواند با گذر زمان تغییر کرده و بدتر شود، بنابراین ممکن است در نهایت به عینک یا لنزهای تماسی نیاز پیدا کنید، حتی اگر در ابتدا نیازی به آن‌ها نداشته باشید.

آیا آستیگماتیسم قابل اصلاح است؟

عینک یا لنزهای تماسی تنها به اصلاح دید شما کمک می‌کنند ولی نمی‌توانند شکل چشم شما را تغییر دهند. در عوض، جراحی اصلاح بینایی مانند جراحی لیزیک و PRK از لیزرها استفاده می‌کند تا شکل قرنیه چشم شما را تغییر داده و نور را به درستی به شبکیه چشم شما هدایت کند.

افرادی که آب مروارید و آستیگماتیسم دارند می توانند هر دو را همزمان در حین جراحی آب مروارید درمان کنند. با انجام این عمل، از شر آستیگماتیسم خلاص شده و وضوح دیدتان به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.

اگر به روش های جراحی اصلاح بینایی علاقه دارید در مقاله ای جداگانه درباره انواع بیماری های چشمی و روش های درمان آن ها اشاره کرده ایم.

شما نمی‌توانید از بروز آستیگماتیسم جلوگیری کنید. بیشتر افرادی که آستیگماتیسم دارند، از بدو تولد با این وضعیت به دنیا می‌آیند. برخی دیگر ممکن است با گذر زمان و تغییرات طبیعی چشم‌هایشان در طول زندگی، به آستیگماتیسم دچار شوند. اگر آستیگماتیسم یا نوع دیگری از خطای انکساری دارید، این احتمال وجود دارد که فرزندان شما نیز به آن دچار شوند.

چه زمانی باید چشم هایم را معاینه کنیم؟

بررسی منظم چشم ها و بینایی می تواند به اپتومتریست کمک کند تا مشکلات را فوراً شناسایی کند. اینکه چند وقت یکبار باید چشم خود را چک کنید معمولاً به سن شما بستگی دارد.

• کودکان: پزشک کودکان باید در هر ویزیت سلامتی تا زمانی که فرزند شما به سن مدرسه برسد، چشم‌های او را بررسی کند و پس از آن هر یک تا دو سال یک بار این کار را انجام دهد.
• بزرگسالان کمتر از ۴۰ سال: هر پنج تا ۱۰ سال یکبار.
• بزرگسالان بین ۴۰ تا ۵۴ سال: هر دو تا چهار سال یکبار.
• بزرگسالان بالای ۵۵ سال: هر یک تا سه سال یکبار.

در صورت استفاده از عینک طبی، تماسی یا نیاز به نوع دیگری از کمک بصری، ممکن است نیاز به معاینه چشمان خود بیشتر از این داشته باشید. افراد مبتلا به دیابت نیز باید بیشتر از آنچه در اینجا ذکر شده است، چشم خود را بررسی کنند.

اگر عینک، لنزهای تماسی استفاده می‌کنید یا به نوع دیگری از کمک‌های بینایی نیاز دارید ممکن است نیاز داشته باشید چشمانتان را بیشتر از این بازه زمانی بررسی کنید. افراد مبتلا به دیابت نیز باید چشمانشان را بیشتر از آنچه در اینجا ذکر شده، بررسی کنند.

مطالعه بیشتر: بررسی تفاوت های اپتومتریست با چشم پزشک، به کدام متخصص چشم نیاز دارید؟!

اگر آستیگماتیسم داشته باشم چه انتظاراتی می توان داشت؟

افراد مبتلا به آستیگماتیسم خفیف که مشکل بینایی ندارند، ممکن است نیازی به اصلاح بینایی نداشته باشند. اگر آستیگماتیسم قابل توجهی دارید که دید واضح را سخت می کند، راه های زیادی وجود دارد که متخصص چشم شما می تواند آن را درمان کند. بسیاری از افراد مبتلا به آستیگماتیسم فقط به عینک یا لنزهای تماسی نیاز دارند.

بیشتر افرادی که جراحی اصلاح بینایی انجام می‌دهند، دیدشان به طور دائمی بهبود می‌یابد. اما برخی افراد ممکن است با افزایش سن نیاز به یک جراحی چشم جهت بهبود آن داشته باشند. این عمل تقویتی به منظور اصلاح هرگونه تغییر در آستیگماتیسم که به دلیل تغییرات طبیعی شکل چشم‌ها در اثر افزایش سن رخ می‌دهد، انجام می‌شود.

چه زمانی باید به متخصص چشم مراجعه کنید و چه سوالاتی باید بپرسید؟

در صورت مشاهده هرگونه تغییر در بینایی یا سلامت چشم خود، فوراً به چشم پزشک مراجعه کنید. به خصوص اگر دید شما به طور قابل توجهی بدتر یا تار شود. علائم آستیگماتیسم معمولاً در شب، زمانی که باران می بارد یا زمانی که به نور نگاه می کنید بسیار قابل توجه است.

• کدام نوع آستیگماتیسم دارید؟
• آیا به لنزهای اصلاحی نیاز خواهید داشت؟
• آیا عینک برای چشم شما بهتر است یا لنز تماسی ؟
• آیا شما کاندید خوبی برای جراحی اصلاح بینایی هستید؟
• هر چند وقت یک بار باید چشم هایتان را معاینه کنید؟

آستیگماتیسم یک وضعیت رایج است که باعث می‌شود شکل چشم شما بیشتر از حد معمول انحنا داشته باشد. تاری دیدی که آستیگماتیسم ایجاد می‌کند می‌تواند آزاردهنده باشد و انجام فعالیت‌های روزمره شما را دشوار کند. خوشبختانه، بیشتر افرادی که آستیگماتیسم دارند فقط به عینک یا لنزهای تماسی نیاز دارند تا به وضوح ببینند. اگر به جراحی اصلاح بینایی علاقه‌مند هستید، با متخصص مراقبت از چشم خود صحبت کنید.

کودکان خردسال احتمالاً نمی توانند درک کنند یا به شما بگویند که بینایی آن ها دچار مشکل شده است. اگر متوجه شدید که کودکتان زیاد چشمک می زند یا سردردهای مکرر دارد به یک متخصص چشم مراجعه کنید.