هدست های واقعیت مجازی (VR)، فناوری که مدتی است در عرصه تکنولوژی حضور داشته، اخیراً با کاهش هزینه ها و افزایش دسترسی، به محبوبیت چشمگیری در میان عموم مردم دست یافته است. از کودکان تا بزرگسالان، همگی به تجربه بازی ها و فیلم های واقعیت مجازی روی آوردهاند. با این حال، این فناوری نوظهور همچنان با ابهاماتی درباره ایمنی، به ویژه برای گروه های سنی مختلف، همراه است. یکی از رایج ترین آن ها این است: آیا هدست های واقعیت مجازی برای چشم خطرناک است؟
هدست های مجازی (VR) به طور مستقیم به چشم آسیب نمی رسانند؛ اما استفاده طولانی مدت و نامناسب آنها می تواند منجر به خستگی و خشکی چشم و سایر مشکلات بینایی شود، بهخصوص در کودکان. اگر شما یا فرزندتان علائمی را تجربه می کنید که فکر می کنید ممکن است ناشی از VR باشد، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علت علائم خود، به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید.
از آنجایی که VR یک فناوری نوظهور است، تحقیقات مداومی در حال انجام است تا به طور کامل درک کنیم که VR ممکن است بر سلامت چشم تأثیر بگذارد. در برخی موارد، فناوری VR حتی می تواند برای حمایت از رشد چشم و آموزش بینایی شما استفاده شود، زمانی که با راهنمایی اپتومتریست استفاده می شود.
اثرات VR بر روی چشم
با توجه به نزدیکی صفحه های واقعیت مجازی و ماهیت محصور هدست های واقعیت مجازی، چند مشکل احتمالی وجود دارد که ممکن است در استفاده طولانیمدت از VR ایجاد شود. زمینه های اصلی نگرانی شامل فشار چشم، توانایی های بینایی، بیماری حرکت و رشد چشم کودکان است.
۱- فشار چشم
هنگامی که ما از هدست های VR برای مدت زمان طولانی استفاده می کنیم، چشمان ما می توانند روی یک صفحه نمایش بسیار نزدیک ثابت شوند، اما ممکن است تصاویر را دورتر درک کنیم. این می تواند عضلات مسئول تمرکز را خسته کند و منجر به فشار چشم شود.
مانند سایر اشکال استفاده طولانی مدت از صفحه نمایش، استفاده از VR برای مدت طولانی نیز ممکن است خطر تجربه سایر علائم فشار چشم دیجیتال، مانند خشکی چشم را افزایش دهد.
۲- تضاد انطباق و همگرایی
در دید طبیعی، انطباق (توانایی چشمها برای تنظیم فوکوس) و همگرایی (توانایی چشمها برای حرکت و نگاه کردن به یک شیء با هم)، با هم هماهنگ می شوند و شما را قادر می سازند تا بین اشیاء در فواصل مختلف جابجا شوید.
واقعیت مجازی با ایجاد ناهماهنگی بین همگرایی چشم ها و تمرکز ثابت لنز، می تواند بر توانایی های بینایی تأثیر منفی بگذارد. وقتی در دنیای مجازی غرق می شویم، چشم ها مجبورند به تصاویری با عمق های مختلف همگرا شوند، اما لنز چشم ثابت می ماند. این عدم تطابق می تواند باعث خستگی چشم و حتی مشکلات بینایی طولانیمدت شود.
۳- بیماری حرکت
بسیاری از افراد هنگام استفاده از هدست های واقعیت مجازی، دچار بیماری حرکتی می شوند که به آن بیماری سایبری نیز می گویند. این بیماری به دلیل عدم تطابق بین آنچه چشم ها در دنیای مجازی می بینند (مثلاً حرکت سریع) و آنچه بدن به طور فیزیکی احساس می کند (مثلاً ایستادن در یک مکان ثابت) رخ می دهد. این ناسازگاری بین ادراک حسی و حرکت فیزیکی، می تواند منجر به علائمی مانند سرگیجه، تهوع و سردرد شود.
مطالعه بیشتر: سندرم بینایی کامپیوتری (CVS) چیست و چه علایمی دارد ؟
۴- رشد چشم کودکان
هدست های واقعیت مجازی، اگرچه دارای هشدارهایی در مورد تأثیرات احتمالی بر سلامت و رشد چشم کودکان هستند، اما پتانسیل قابل توجهی برای بهبود بینایی نیز دارند. در برخی موارد، این دستگاه ها می توانند در درمان اختلالاتی مانند آمبلیوپی (چشم تنبل) و تقویت مهارت های بینایی مانند هماهنگی چشم و دست مؤثر باشند. با این حال، استفاده از واقعیت مجازی برای کودکان باید همیشه تحت نظارت متخصص مراقبت از چشم و با رعایت دقیق هشدارهای سازنده صورت گیرد تا ضمن استفاده از مزایای آن، خطر بروز عوارض جانبی را به حداقل برسانیم.
مطالعه بیشتر: بیماری های چشمی شایع در کودکان و راه های درمان آن
۵- تأثیر منفی بر سلامت روان
هدست های واقعیت مجازی به گونه ای طراحی شده است که بسیار واقعی به نظر برسد. این بدان معناست که کودکان خردسال ممکن است تشخیص تفاوت بین آنچه در بازی رخ می دهد و واقعیت را دشوارتر بدانند. یکی از عوارض جانبی استفاده از VR، احساس جدا شدن از بدن است. از آنجایی که VR بسیار واقع گرایانه طراحی شده است، ممکن است پس از خروج از تجربه، احساس عجیبی داشته باشید. افرادی که مدت طولانی را در هدست می گذرانند ممکن است احساس جدا شدن از بدن خود داشته باشند و در نتیجه اضطراب یا نگرانی را تجربه کنند.
اگر فرزندتان در حال بازی یا چت با دیگران در VR است، خطرات دیگری نیز وجود دارد که باید از آن ها آگاه باشید
۶- تجربه تماسهای ناخواسته
برخی از برنامه ها و بازی های VR به کودکان اجازه می دهند به راحتی با افرادی که نمی شناسند چت و بازی کنند. درست مانند سایر بازی های آنلاین، این امر جوانان را در معرض خطر آزار و اذیت آنلاین یا سایر اشکال سوء استفاده قرار می دهد، و همچنین خطر انتقال مکالمه به پلتفرم های دیگر یا ملاقات حضوری را افزایش می دهد.
۷- مواجهه با محتوای مضر
یکی از چالش های اصلی استفاده از هدست های واقعیت مجازی برای کودکان، نظارت بر محتوایی است که آن ها در این فضا با آن مواجه می شوند. برخلاف محتوای ثابت مانند فیلم یا بازی های رایانه ای، بسیاری از تجربیات VR به صورت زنده و تعاملی هستند. این ویژگی جذاب، در عین حال ریسک مواجهه کودکان با محتوای نامناسب مانند خشونت، زبان رکیک یا صحنه های نامناسب را افزایش می دهد. به همین دلیل، والدین باید هوشیار باشند و بر محتوای VR که فرزندانشان به آن دسترسی دارند، نظارت دقیق داشته باشند.
۸- به اشتراک گذاری بیش از حد اطلاعات خصوصی
جوانانی که با دیگران در VR صحبت می کنند ممکن است تحت فشار قرار بگیرند تا اطلاعاتی درباره خود به اشتراک بگذارند. آن ها ممکن است چیزهایی مانند نام خود، مدرسه ای که می روند یا عکس های خود را به اشتراک بگذارند. برخی از دستگاه ها، بازی ها و برنامه ها ممکن است تنظیمات موقعیت مکانی داشته باشند که به اشتراکگذاری مکان آن ها با دیگران را امکان پذیر می کند.
مراقبت از چشم هنگام استفاده از هدست مجازی (VR)
هدست مجازی دنیایی جذاب و هیجان انگیز را پیش روی ما قرار داده است. اما لذت بردن از این فناوری نباید به قیمت سلامت چشمان مان تمام شود. با رعایت چند نکته ساده می توان از چشمان خود در حین استفاده از هدست های واقعیت مجازی محافظت کرد و از این تجربه لذتبخش به صورت طولانیمدت بهرهمند شد.
- استراحت کنید: قاعده ۲۰-۲۰-۲۰ را رعایت کنید: هر ۲۰ دقیقه، به مدت ۲۰ ثانیه به چیزی در فاصله ۲۰ فوتی نگاه کنید. این کار به استراحت عضلات چشم و جلوگیری از خستگی کمک می کند.
- تنظیمات هدست را شخصی سازی کنید: برای داشتن تجربه ای راحت تر و لذت بخش تر از واقعیت مجازی، حتماً تنظیمات هدست VR خود را شخصی سازی کنید. با تنظیم فاصله بین مردمک چشم (IPD) بر اساس فاصله بین چشمانتان، می توانید فشار وارده به چشم ها را کاهش داده و از وضوح تصویر بیشتری بهره مند شوید.
- از نور مناسب استفاده کنید: برای کاهش فشار بر چشم هایتان هنگام استفاده از هدست های واقعیت مجازی، محیط اطراف خود را با نور مناسب تنظیم کنید. با این کار، تفاوت بین تصاویری که در هدست می بینید و دنیای واقعی کم تر می شود و چشمانتان کمتر خسته می شوند.
- به طور مرتب پلک بزنید: استفاده مداوم از صفحه نمایش های دیجیتال می تواند الگوی طبیعی پلک زدن ما را بر هم زده و باعث کاهش دفعات پلک زدن شود. این کاهش، رطوبت چشم را کم کرده و خطر خشکی چشم را افزایش می دهد. به همین دلیل، به خصوص هنگام کار با کامپیوتر یا موبایل، باید آگاهانه به خود یادآوری کنیم که به طور مرتب پلک بزنیم تا از سلامت چشم هایمان محافظت کنیم.
نتیجه گیری
آیا هدست های مجازی برای چشم خطرناک است؟ پاسخ قطعی نیست، مدت زمان استفاده، تنظیمات دستگاه و حتی وجود بیماری های چشمی قبلی، همگی می توانند بر تأثیر VR بر چشم ها مؤثر باشند. اگرچه فناوری به خودی خود خطری ایجاد نمی کند، اما استفاده بیش از حد یا تنظیمات نادرست ممکن است باعث ناراحتی شود. همچنین، کودکان به دلیل رشد چشم ها، ممکن است نسبت به بزرگسالان آسیب پذیرتر باشند.
عینک واقعیت مجازی تجربه ای جذاب است، اما مهم است که در کنار لذت بردن از آن، به سلامت چشمان خود نیز توجه کنیم. با شناخت تأثیرات VR بر چشم می توانیم با رعایت برخی نکات ساده، از این فناوری لذت ببریم و در عین حال چشمانمان را برای دیدن زیبایی های دنیای واقعی سالم نگه داریم. ایجاد تعادلی بین دنیای مجازی و واقعی، کلید استفاده سالم از فناوری VR است.
