فشار داخل چشمی یک پارامتر حیاتی در سلامت چشم است و محدوده طبیعی آن در افراد مختلف متغیر می‌باشد. فشار چشم هر فرد منحصر به فرد است و محدوده طبیعی آن ممکن است اندکی متفاوت باشد. اگرچه به طور معمول، فشار بین ۱۰ تا ۲۱ میلی‌متر جیوه به عنوان فشار نرمال در نظر گرفته می‌شود، اما این محدوده یک قاعده کلی است و لزوماً برای همه صدق نمی‌کند. عوامل مختلفی مانند سن، نژاد و ساختار چشم می‌توانند بر فشار داخل چشمی تأثیر بگذارند. بنابراین، برای تعیین فشار نرمال در هر فرد، ارزیابی دقیق توسط متخصص چشم‌پزشکی ضروری است.
عوامل فیزیولوژیکی و پاتولوژیک متعددی می‌توانند بر فشار داخل چشمی تأثیر گذاشته و آن را از حالت طبیعی خارج کنند. اگر فشار داخل چشمی شما به طور دقیق در این محدوده قرار نگیرد، نیازی به نگرانی نیست. چرا که چشم‌های هر فرد متفاوت هستند!
با این حال، چیزهای زیادی در مورد تعیین فشار داخل چشم و معنی خواندن فشار چشم شما وجود دارد. بیایید ببینیم آیا می‌توانیم به برخی از فوری‌ترین سؤالات شما در مورد فشار چشم چیست پاسخ دهیم یا خیر. اما به یاد داشته باشید، چشم پزشک تنها کسی است که می‌تواند به طور قابل اعتماد به شما بگوید که آیا فشار داخل چشم شما باعث نگرانی است یا خیر.
فشار چشم چیست و چگونه کار می کند؟
فشار چشم یا فشار داخل چشم، فشاری است که توسط مایع داخل چشم به دیواره های داخلی چشم وارد می شود.
ممکن است مفید باشد که فشار چشم را با موضوعی آشنا‌تر، مثل فشار خون، مقایسه کنیم. فشار خون، فشاری است که خون در هنگام عبور از رگ‌ها به دیواره‌های آن‌ها وارد می‌کند. این نیرو، نشان دهنده میزان مقاومت خون در برابر جریان در رگ‌ها است و به عبارتی، فشار خون بالا به معنای آن است که قلب برای پمپاژ خون باید تلاش بیشتری کند. کره چشم شما مانند قلب شما نمی تپد، اما مایع درون آن ها در یک فشار ثابت نگه داشته می شود که می تواند سلامت کلی چشم را نشان دهد.
مانند فشار خون، حفظ فشار چشم در حد طبیعی مهم است. اما همانطور که اشاره کردیم، معنای “عادی” بسیار متفاوت است. دلیل قرار گرفتن محدوده متوسط فشار چشم بین ۱۰ تا ۲۱ میلی‌متر جیوه، قرارگیری فشار چشم اکثریت قریب به اتفاق افراد (حدود ۹۰ درصد) در این بازه است. فقط چشم پزشک شما است که می تواند تشخیص دهد که آیا فشار چشم شما خوب، طبیعی یا غیر طبیعی است.
مطالعه بیشتر: رنگ و شکل چشم درباره سلامت انسان چه می گوید؟
فشار چشم چگونه اندازه گیری می شود؟
چندین تست اندازه‌گیری فشار داخل چشم وجود دارد که به آن‌ها آزمون‌های تنومتری گفته می‌شود، و ممکن است در معاینه کامل چشم بعدی‌تان یکی از آن‌ها را تجربه کنید. پزشک چشم شما بهترین گزینه را برای شما تعیین خواهد کرد.
۱. تنومتری با “پف هوا”
یکی از تست‌های اندازه‌گیری فشار چشم که بسیاری آن را می‌شناسند، تست “پف هوا” است. در این تست، یک پف کوتاه و بدون درد از هوا به سمت چشم هدف‌گیری می‌شود تا فشار داخل چشم (IOP) بررسی شود. این پف سریع هوا به‌طور موقت قرنیه را کمی صاف می‌کند تا مقدار فشار اندازه‌گیری شود.
۲. تست ریبوند
تست ریبوند شبیه تست “پف هوا” است، اما از یک پروب کوچک با نوک پلاستیکی به جای انفجار هوا استفاده می کند. این پروب به آرامی به روی قرنیه چشم برخورد می‌کند و بر اساس نحوه‌ی برخورد پروب، فشار چشم اندازه‌گیری می‌شود. این تست معمولاً بدون نیاز به قطره‌های بی‌حسی انجام می‌شود و به‌خصوص برای کودکانی که ممکن است نتوانند با روش‌های دیگر همکاری کنند، یا برای افرادی که در همکاری با روش‌های دیگر مشکل دارند، مفید است.
۳. تونومتری اپلناسیون گلدمن
آزمون فشارسنجی اپلاناسیون گلدمن، مطابق با نامش، استاندارد طلایی برای اندازه‌گیری فشار چشم است. در این تست، ابتدا با قطره‌های بی‌حسی، چشم‌ها بی‌حس می‌شوند و سپس رنگدانه غیرسمی به هر چشم اضافه می‌شود. سپس یک گیج کوچک روی قرنیه قرار می گیرد تا فشار را اندازه گیری کند.
۴. پنوماتومتری
این روش اندازه گیری معمولاً برای افرادی با قرنیه‌های زخمی به کار می‌رود، در این روش:
- بی‌حسی: مانند روش گلدمن، ابتدا با قطره‌های بی‌حسی چشم‌ها بی‌حس می‌شوند.
- عدم استفاده از رنگدانه: برخلاف روش گلدمن، در این روش رنگدانه‌ای به چشم اضافه نمی‌شود.
- دقت بیشتر: این روش به ویژه برای افرادی که قرنیه‌های ضخیم‌تری دارند، اندازه‌گیری دقیق‌تری از فشار چشم فراهم می‌آورد.
اگر فشار داخل چشم زیاد شود چه مشکلاتی ایجاد می‌شود؟
اگر فشار داخل چشم شما بیش از حد بالا یا به طور غیرعادی باشد، ممکن است نشانه‌ای از وجود مشکل در سلامت چشمتان باشد.
وقتی فشار داخل چشم از مقدار طبیعی و مناسب برای فرد بیشتر باشد، ممکن است به آن فشار خون چشمی (اوکولار هایپرتنشن) گفته شود. این وضعیت می‌تواند به عصب بینایی آسیب برساند و در نتیجه، احتمال ابتلا به بیماری گلوکوم را افزایش دهد. به عبارت دیگر، فشار بالا می‌تواند به مشکلات جدی‌تر چشمی منجر شود که نیاز به درمان دارند.
فاکتورهای خطر مرتبط با فشار خون چشم عبارتند از:
- سن: افرادی که به فشار چشم (اوکولار هایپرتنشن) مبتلا شده‌اند، معمولاً بالای ۴۰ سال سن دارند.
- ضخامت قرنیه: قرنیه‌های نازک ممکن است به فشار چشم منجر شوند.
- سابقه خانوادگی: افرادی که سابقه خانوادگی گلوکوم دارند، بیشتر در معرض خطر فشار چشم هستند.
- استفاده از استروئیدها: استفاده طولانی‌مدت از استروئیدهای موضعی می‌تواند به افزایش فشارها منجر شود.
- سابقه پزشکی: افرادی که به بیماری‌های چشمی خاص (ضربه، بیماری‌های خودایمنی، التهاب و غیره) مبتلا هستند، ممکن است فشار چشم را توسعه دهند.
اگر نگرانی‌هایی در مورد این عوامل خطر دارید، باید برای مشاوره به چشم پزشک خود مراجعه کنید.
مطالعه بیشتر: هر آنچه لازم است درباره تاثیر ویتامین D بر سلامت چشم بدانید
درمان فشار چشم بالا
نوع درمان تجویز شده برای فشار چشم به شدت وضعیت و نیازهای فرد بستگی دارد.
برخی از روش‌های رایج درمان عبارتند از:
- قطره چشم دارویی
- روش های لیزر
- داروهای خوراکی
- عمل جراحی
خوردن رژیم غذایی سالم، ورزش کردن و حفظ هیدراتاسیون بدن نیز می‌تواند به حفظ یا کاهش فشار داخل چشم کمک کند، اما همیشه باید ابتدا و به طور عمده راهنمایی‌های اپتومتریست یا چشم‌پزشک خود را دنبال کنید.
