سردرد و درد چشم ناشی از استفاده از عینک امری رایج است که بسیاری از افراد تجربه می‌کنند. این مشکلات معمولاً به دلیل استفاده مداوم از عینک‌هایی با اندازه نامناسب ایجاد می‌شوند. عینک‌هایی که بیش از حد کوچک هستند، ممکن است باعث ایجاد فشار و ناراحتی شوند، در حالی که فریم‌های بزرگ‌تر می‌توانند روی صورت سر بخورند و جابه‌جا شوند.
اگر فریم عینک به‌درستی روی صورت قرار نگیرد، ممکن است به بینی یا کناره‌های سر فشار وارد کند ممکن است سردرد را به همراه داشته باشد. همچنین، فاصله نامناسب فریم از چشم‌ها می‌تواند موجب ناراحتی و خستگی چشم شود.
در صورتی که از اندازه و قرارگیری عینک خود رضایت دارید اما همچنان دچار سردرد یا درد چشم هستید، ممکن است نسخه‌ی عینک شما نیاز به اصلاح داشته باشد. حتی یک نسخه‌ی جدید نیز می‌تواند باعث بروز مشکلاتی شود تا زمانی که چشم‌ها به آن عادت کنند.
در ادامه، به بررسی سایر دلایل سردرد ناشی از عینک طبی می‌پردازیم و راهکارهایی برای بهبود تجربه‌ی استفاده از عینک ارائه خواهیم داد.
دلایل سردرد ناشی از عینک طبی
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است باعث شود هنگام استفاده از عینک جدید دچار سردرد شوید.
۱- نسخه جدید عینک
چشم‌ها برای سازگاری با تغییرات بینایی نیاز به تطبیق دارند، به‌ویژه هنگامی که فرد برای نخستین بار از عینک طبی استفاده می‌کند یا تغییرات قابل توجهی در نسخه‌ی عینک خود تجربه می‌کند. عضلات اطراف چشم و مکانیزم‌های تنظیم بینایی باید مجدداً تنظیم شوند تا با لنز جدید هماهنگ شده و عملکردی متناسب با آن داشته باشند.
معمولاً فرآیند تطبیق چشم‌ها با عینک جدید بین چند روز تا چند هفته به طول می‌انجامد. در صورتی که فرد پس از این بازه‌ی زمانی همچنان دچار علائمی نظیر سردرد باشد، توصیه می‌شود با چشم پزشک مشورت نماید.
علائم:
- سردرد
- خستگی چشم
- دیدن اشیا کوچک‌تر از اندازه واقعی (میکروپسیا)
- تاری دید
- اعوجاج تصویر
- اضطراب
درمان:
فرد نباید به دلیل احساس ناراحتی، استفاده از عینک جدید خود را متوقف نماید. بلکه توصیه می‌شود مطابق دستورالعمل‌های پزشک متخصص عمل کند. استفاده متناوب از عینک قدیمی و جدید یا برداشتن مکرر آنها ممکن است فرآیند تطبیق چشم‌ها و مغز را مختل کرده و سازگاری با نسخه‌ی جدید را دشوارتر سازد.
۲- نسخه نادرست
یک عیب انکساری اصلاح‌نشده نیز ممکن است باعث سردرد شود. یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داد که میگرن یکی از انواع رایج سردرد در افراد مبتلا به عیوب انکساری است که به آن آمیتروپیا گفته می‌شود.
سردرد همچنین ممکن است در صورتی رخ دهد که فرد عینک را برای هدفی غیر از کاربرد اصلی آن استفاده کند. برای مثال، عینکی که برای دید دور و مطالعه طراحی شده است، ممکن است برای استفاده از کامپیوتر مناسب نباشد. در عوض، فرد باید از عینکی استفاده کند که نیازهای فعالیت‌های او را برآورده کند.
علائم:
نوع سردرد ناشی از عیوب انکساری در افراد مختلف متفاوت است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ که شامل کودکان مبتلا به عیوب انکساری بود، نشان داد که برخی از آنها درد خفیفی در داخل، پشت یا اطراف چشم (درد پری‌اوربیتال) گزارش کردند، در حالی که برخی دیگر سردردهای شدید در ناحیه پیشانی داشتند.
سایر علائم عیوب انکساری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دوبینی
- تاری دید
- دیدن هاله‌ها یا درخشش‌های نور
- مشکل در تمرکز و دقت
- خستگی چشم
درمان:
بهترین راه برای درمان سردردهای ناشی از عیوب انکساری، انجام معاینات جامع چشمی به‌طور منظم و درمان مشکل زمینه‌ای چشم است. در صورت احساس نارضایتی از اصلاح دید توسط عینک فعلی یا نیاز به عینک اضافی برای کاربردهای دیگر، فرد باید با چشم‌پزشک خود مشورت کند.
۳- خستگی چشم
اگر فردی هنگام کار با کامپیوتر عینک می‌زند و دچار سردرد می‌شود، سردردها ممکن است در واقع ناشی از خستگی چشم باشند، نه عینک.
عینک‌هایی که برای کار با کامپیوتر استفاده می‌شوند، ممکن است برای این منظور مناسب نباشند. چشم‌پزشک قادر است در خصوص اینکه آیا نسخه‌ای متفاوت برای استفاده از صفحه‌های دیجیتال توصیه می‌گردد یا خیر، مشاوره و راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد.
خستگی چشم زمانی اتفاق می‌افتد که چشم‌ها از استفاده شدید و طولانی مدت خسته می‌شوند. اصطلاح دیگر برای خستگی چشم “آستنوپی” است.
این حالت زمانی رخ می‌دهد که عضلات چشم به طور مداوم برای تمرکز تنظیم می‌شوند، که باعث کار بیش از حد آنها می‌شود. یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ با دانشجویان مبتلا به آستنوپی نشان داد که علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- سرگیجه
- خارش چشم
- مشکل در تمرکز
خستگی چشم دیجیتال، که به آن خستگی چشم کامپیوتر یا سندرم بینایی کامپیوتر نیز می‌گویند، نوعی خستگی چشم است که در افرادی که برای مدت طولانی از دستگاه‌های الکترونیکی دیجیتال مانند رایانه و تبلت استفاده می‌کنند، رخ می‌دهد.
علائم:
خستگی چشم باعث درد و ناراحتی در چشم‌ها و سردرد می‌شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که عضلات چشم برای اصلاح حدت بینایی دچار فشار می‌شوند. معمولاً وقتی از خواب بیدار می‌شویم این مشکل وجود ندارد، اما با استفاده طولانی از چشم (مثل نگاه کردن به صفحه نمایش یا مطالعه زیاد) این احساس بدتر می‌شود.
در زیر سایر علائم چشمی و غیرچشمی که اغلب با خستگی چشم دیجیتال همراه هستند، آورده شده است:
- سردرد
- خشکی چشم
- خارش چشم
- احساس وجود چیزی در چشم
- تاری دید
- آبریزش چشم
- گردن سفت
- خستگی عمومی
- کمردرد
مشکلات بینایی اصلاح‌نشده، مانند آستیگماتیسم و خطاهای انکساری، مانند نزدیک‌بینی، ممکن است به بروز علائم چشمی هنگام استفاده از صفحه‌نمایش دیجیتال کمک کنند.
بهتر است اگر فردی علائم خستگی چشم را تجربه می‌کند، برای تشخیص دقیق با پزشک تماس بگیرد.
درمان‌ها:
فردی که به مدت طولانی در مقابل صفحه نمایش کار می‌کند، می‌تواند با استراحت‌های منظم، خستگی چشم را کاهش دهد. یکی از روش‌های مؤثر در این زمینه، رعایت قانون ۲۰-۲۰-۲۰ است. این قانون به این صورت است که هر ۲۰ دقیقه، فرد باید به مدت ۲۰ ثانیه به شیئی در فاصله ۲۰ فوتی (۶ متر) نگاه کند. اگر قصد دارید درباره این قانون اطلاعات بیشتری بدست آورید، می توانید مقاله دیگر ما را با عنوان «قانون ۲۰-۲۰-۲۰؛ جلوگیری از خستگی چشم و بهبود سلامت چشم» را مطالعه کنید.
همچنین، کاهش تابش خیره‌کننده از صفحه نمایش در صورت امکان می‌تواند به کاهش خستگی چشم کمک شایانی نماید.
راه‌های پیشگیری از سردرد ناشی از عینک طبی
انجام معاینات منظم چشم، اقدامی پیشگیرانه در برابر مشکلات چشمی است که می‌تواند منجر به بروز سردرد شود. این معاینات، ضمن اطمینان از استفاده صحیح از عینک، امکان تنظیم نسخه عینک را متناسب با تغییرات بینایی فرد در طول زمان فراهم می‌سازد. علاوه بر این، اپتومتریست می‌تواند با بررسی نحوه قرارگیری عینک بر روی صورت، از وارد آمدن فشار نامناسب بر شقیقه‌ها و در نتیجه بروز سردرد جلوگیری نماید.
پیشگیری از خستگی چشم می‌تواند به کاهش سردرد کمک نماید. بهترین روش برای پیشگیری از این مشکل، اعمال تغییراتی در نحوه استفاده از کامپیوتر و تنظیمات محیط کاری است. برای این منظور، افراد می‌توانند اقدامات زیر را انجام دهند:
- قرار دادن صفحه نمایش به میزان ۱۵ تا ۲۰ درجه پایین‌تر از سطح چشم و در فاصله ۲۰ تا ۲۸ اینچ (۵۰.۸ تا ۷۱.۱۲ سانتی‌متر) از چشم‌ها.
- قرار دادن مراجع کاری در بالای صفحه کلید و زیر صفحه نمایش.
- اجتناب از تابش مستقیم نور از پنجره‌ها و منابع نور مصنوعی.
- در نظر گرفتن استفاده از فیلتر ضد تابش برای صفحه نمایش.
- نشستن در صندلی‌ای که اطمینان حاصل شود پاها به‌طور کامل روی زمین قرار دارند و دست‌ها در زاویه ۹۰ درجه و راحت بر روی میز کار قرار گرفته‌اند.
- پیروی از قانون ۲۰-۲۰-۲۰، که به این صورت است: هر ۲۰ دقیقه استفاده از کامپیوتر، به مدت ۲۰ ثانیه به چیزی در فاصله ۲۰ فوتی نگاه کنید.
- به طور مداوم پلک بزنید.
