چگونه به راحتی نسخه چشم پزشکی خود را بخوانید؟

بعد از معاینه چشم، نسخه عینک خود را دریافت کرده‌اید. اما اعداد و علائم مختلفی که در آن نوشته شده، برایتان مبهم است و نمی‌دانید هر کدام به چه چیزی اشاره دارد. همه این حروف و اعداد به چه معنا هستند؟ چگونه به شما می‌گویند که باید چه نوع عینکی بگیرید؟

نسخه چشم پزشکی ممکن است گیج‌کننده باشند، اما ما تمام بخش‌های مختلف آن را برایتان توضیح می‌دهیم تا بدانید چگونه آن را بخوانید. این کار به شما کمک می‌کند تا عینک‌ خود را بهتر درک کنید.

اختصارات نسخه چشم پزشکی

• OD: مخففی است که در پزشکی برای اشاره به چشم راست استفاده می‌شود. این مخفف از کلمه لاتین oculus dexter گرفته شده است. جالب است بدانید که کلماتی مثل چابک و چابکی هم ریشه در همین کلمه لاتینی دارند و به مهارت و سرعت عمل اشاره می‌کنند.
• OS: چشم چپ با علامت اختصاری OS نشان داده می‌شود که از کلمه لاتین oculus sinister گرفته شده است.
• OU: هر دو چشم شما. OU مخفف کلمه لاتین oculus uterque است که به معنای هر دو چشم است.
• NV: نزدیک‌بینی (دیدن اشیاء نزدیک)
• DV: دوربینی (دیدن اشیاء دور)
• PD: فاصله بین دو مردمک چشم
• SPH: در نسخه‌ی تجویزی عینک یا لنز، SPH یا «کره» (Sphere) به میزان اصلاح نیاز چشم برای نزدیک‌بینی (میوپیا) یا دوربینی (هایپروپیا) اشاره دارد. وقتی گفته می‌شود که اصلاح کروی است، یعنی نیاز به اصلاح در همه‌ی زوایای چشم به طور یکنواخت است.

اگر علاقه مند بودید که در مورد اختصارات و اصطلاحات چشم پزشکی اطلاعات بیشتری را بدست آورید، پیشنهاد می کنید مقاله دیگر ما را تحت عنوان اصطلاحات چشم پزشکی را مطالعه کنید.

مقیاس نسخه چشم

• دیوتری (Diopters): هر عددی که در ستون «کره» (Sphere) یا «استوانه» (Cyl) در نسخه‌ی چشم خود مشاهده می‌کنید، به معنی دیوتری است. دیوتری واحد اندازه‌گیری است، مشابه گرم یا اونس. دیوتری‌ها قدرت شکست نور لنز را اندازه‌گیری می‌کنند. اگر نسخه شما بالاتر باشد، اعداد بزرگ‌تری (قدرت نوری بیشتر) خواهید دید و اگر بینایی شما نیاز کمتری به عینک یا لنز داشته باشد، اعداد کوچک‌تری را مشاهده خواهید کرد.

اعداد موجود در نسخه چشم پزشکی می‌توانند هم مثبت و هم منفی باشند و به نوع اختلال بینایی شما بستگی دارند. برای مثال، اگر عدد مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی دوربینی است و اگر منفی باشد، نشان‌دهنده‌ی نزدیک‌بینی است. اگر چشم شما نیازی به اصلاح نداشته باشد، یعنی بینایی‌تان بدون عینک یا لنز به خوبی است، پس عدد دیوتری شما ۰ خواهد بود و نیاز به قدرت نوری از لنزها نخواهید داشت.

1. اعداد منفی: اگر در مقابل یک عدد علامت منفی مشاهده کردید، نشان دهنده نزدیک بینی است. برای مثال، فردی با ۳- دیوپتر نزدیک‌بینی ممکن است در خواندن کلمات روی تخته سیاه از دور دچار مشکل شود.
2. اعداد مثبت: اگر علامت مثبت (+) را قبل از یک عدد دیدید، این نشان‌دهنده دیوپتری است که دوربینی یا هایپروپی را تصحیح می‌کند. برای مثال، کسی که ۳+ دیوپتر نزدیک‌بینی دارد، ممکن است در خواندن متنی که بسیار نزدیک به صورت اوست، مشکل داشته باشد.

اصطلاحات دیگر در نسخه چشم پزشکی شما

بسته به نوع لنزهایی که نیاز دارید، ممکن است اصطلاحات دیگری نیز در نسخه چشم خود ببینید، از جمله:

• CYL یا استوانه: این اصطلاح فقط برای افرادی با آستیگماتیسم مرتبط است و به قدرت لنزی اشاره دارد که برای رفع آن نیاز است. آستیگماتیسم به معنای این است که قرنیه یا عدسی چشم شما کاملا کروی نیست. بنابراین، بیماران مبتلا به آستیگماتیسم به جای اصلاح بینایی کروی به اصلاح استوانه ای نیاز دارند. (اگر در نسخه خود عددی مرتبط با این اصطلاح وجود ندارد، به این معنی است که شما آستیگماتیسمی برای اصلاح ندارید!)
• محور (Axis): باز هم این برای افرادی با آستیگماتیسم است. این عددی است (از ۱ تا ۱۸۰) روی نسخه شما که جهت‌گیری تصحیح آستیگماتیسم شما را تعیین می‌کند. محور بر حسب درجه اندازه‌گیری می‌شود، نه دیوپتر. استوانه (CYL) و محور همیشه با هم هستند. نمی‌توانید یکی را بدون دیگری داشته باشید!
• بزرگ‌نمایی اضافی (Add): اگر به دلیل افزایش سن با مشکل پیرچشمی مواجه شده‌اید و در خواندن متون نزدیک دچار مشکل هستید، می‌توانید بخشی از عدسی‌های عینک خود را برای افزودن قدرت بزرگ‌نمایی اختصاص دهید. این کار مشابه این است که عینک مطالعه را به عینک‌های معمولی خود اضافه کنید، به طوری که بتوانید متون نزدیک را به راحتی بخوانید.
• ریزم (Prism): گاهی اوقات، چشم‌ها با هم هم‌راستا حرکت نمی‌کنند که منجر به علائمی مانند دوبینی می‌شود. (یکی از اختلالاتی که باعث عدم هم‌راستایی چشم‌ها می‌شود، استرابیسم یا لوچی است که عموماً به عنوان “چشم‌های کج” شناخته می‌شود.)

برای جبران این وضعیت، پزشک شما می‌تواند یک منشور به عدسی‌های عینک طبی شما اضافه کند. منشور در یک موقعیت و جهت خاص بر اساس نسخه شما قرار می‌گیرد که همچنین جهت ضخیم‌ترین لبه یا پایه منشور را نیز مشخص می‌کند.

برای جبران این وضعیت، پزشک شما می‌تواند یک منشور به عدسی‌های شما اضافه کند. منشور در موقعیت و جهت خاصی بر اساس نسخه شما قرار می‌گیرد که همچنین جهت ضخیم‌ترین لبه منشور، یا پایه آن، را مشخص می‌کند.

• BU: پایه بالا
• BD: پایه پایین
• BI: پایه به سمت داخل
• BO: پایه به سمت بیرون

منشور نیز قدرت شکست مخصوص به خود را دارد که با دیوپتری منشور اندازه‌گیری می‌شود.

تاریخ انقضا: نسخه چشم پزشکی شما احتمالا برای همیشه ثابت نمی‌ماند. مهم است که به طور منظم چشم‌های خود را معاینه کنید تا مطمئن شوید که بهترین دید ممکن را دارید. نسخه‌ چشم پزشکی معمولاً یک یا دو سال اعتبار دارند. پس از آن، باید با تعیین وقت معاینه چشم، آن را تمدید کنید.

مثال نسخه عینک

در اینجا دو مثال از نسخه‌های عینک آورده شده است، یکی برای فردی بدون آستیگماتیسم و دیگری برای فردی با آستیگماتیسم. آیا می‌توانید تفاوت‌ها را شناسایی کرده و اصطلاحاتی را که آموخته‌اید تحلیل کنید؟ اگر این کار را بتوانید، به معنای آن است که یاد گرفته‌اید چگونه مانند یک حرفه‌ای نسخه عینک را بخوانید.

نسخه برای فردی نزدیک بین نوشته شده است.

نسخه ای که برای کسی که نزدیک بینی و آستیگماتیسم دارد نوشته شده است.

آیا نسخه چشم شما بد است؟

ما این سوال را خیلی زیاد می‌شنویم: “نمره چشم من چقدر بد است؟” اما ما به این نوع صحبت‌های منفی اعتقادی نداریم! چیزی به نام نسخه چشم پزشکی “بد” وجود ندارد. هر شماره نسخه چشمی، حتی اگر قوی به نظر برسد، فقط یک ویژگی خاص از نیازهای بینایی شما است و هیچ چیز منفی در مورد آن وجود ندارد.  

اگر به مرزهای بین مشکلات بینایی متوسط و شدید علاقه‌مند هستید، باید بگوییم در صورتی که نیاز به اصلاح بینایی برای نزدیک‌بینی -۵ دیوپتر یا بیشتر باشد، معمولاً به این حالت «نزدیک‌بینی شدید» (high myopia) گفته می‌شود. و در صورتی که نیاز به اصلاح بینایی برای دوربینی ۵.۲۵+ دیوپتر یا بیشتر باشد، به این حالت «دوربینی شدید» (high hyperopia) گفته می‌شود. این مقادیر ممکن است در موسسات و منابع مختلف متفاوت باشند، اما این اعداد به عنوان راهنما برای تعیین میزان شدت مشکلات بینایی استفاده می‌شوند.

اصلاح بینایی می‌تواند پیچیده باشد، زیرا مشکلات بینایی می‌توانند بر جنبه‌های مختلف بینایی تأثیر بگذارند. بینایی شما به طور مطلق «خوب» یا «بد» نیست. بینایی هر فرد نیاز به نوع خاصی از اصلاحات (مثل عینک یا لنزهای تماسی) دارد تا به وضعیت ایده‌آل برسد و این اصلاحات می‌توانند به شکل‌های مختلف و با طراحی‌های مختلف ارائه شوند.

آیا نسخه چشم پزشکی شما تغییر می کند؟

تغییرات شدید در نسخه عینک شما در طول زمان طبیعی نیست و باید بررسی شود (مگر اینکه نتیجه مورد انتظار یک درمان یا آسیب باشد). اما تغییرات کوچک و تدریجی می تواند به ویژه با افزایش سن شما و چشمانتان رخ دهد.

برای مثال، می‌توانید انتظار داشته باشید که با افزایش سن دچار پیرچشمی شوید (این اتفاق معمولاً برای اکثر ما در دهه چهل زندگی رخ می‌دهد). در این صورت، ممکن است بخواهید از عینک مطالعه استفاده کنید یا لنزهای پیشرونده جدیدی را به فریم عینک معمولی خود اضافه کنید.

حتی اگر فکر نمی کنید بینایی شما متفاوت است و علائم نگران کننده ای را تجربه نمی کنید، بهتر است هر سال چشمان خود را چک کنید. برای حفظ سلامت چشم‌ها و داشتن بینایی واضح، معاینات سالانه را فراموش نکنید. این معاینات به اپتومتریست کمک می‌کند تا هرگونه تغییر در بینایی شما را به موقع تشخیص داده و درمان کند.

با افزایش سن معمولاً دچار پیرچشمی (presbyopia) می‌شوید، که معمولاً در دهه چهل زندگی اکثر ما اتفاق می‌افتد. وقتی که این اتفاق بیفتد، ممکن است بخواهید از یک عینک مطالعه استفاده کنید یا لنزهای تدریجی جدید را به عینک‌های معمولی خود اضافه کنید.

حتی اگر فکر نمی‌کنید بینایی‌تان تغییر کرده باشد و هیچ علامت نگران‌کننده‌ای هم ندارید، باز هم خوب است که هر سال چشم‌های خود را بررسی کنید. معاینه‌های سالانه چشم کمک می‌کند تا یک اپتومتریست (متخصص بینایی) سلامت چشم‌های شما را تحت نظر داشته باشد و در صورت نیاز نسخه عینک یا لنزهای شما را به‌روز کند.

نسخه لنزهای تماسی چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی دارد؟

ممکن است این پرسش برایتان پیش آمده باشد که آیا نسخه لنز تماسی و عینک من یکسان است؟ پاسخ این سوال منفی است. علت این تفاوت در فاصله قرارگیری عینک و لنز از چشم است. این تفاوت در فاصله به این معنی است که نسخه های آن ها ممکن است مطابقت نداشته باشد.

علاوه بر این، از آنجایی که لنزهای تماسی دارای پارامترهای ثابتی هستند که توسط سازنده آن ها تعیین شده است، ممکن است پزشک نیاز داشته باشد نسخه تماسی شما را بر این اساس تنظیم کند. این تنظیمات به عنوان یک تفاوت کلیدی بین نسخه لنز تماسی و نسخه عینک عمل می‌کنند.

حتی اگر مقادیر نسخه لنز تماسی و عینک شما یکسان باشد، نسخه لنز تماسی شما باید شامل نام برندی باشد که برای شما تجویز شده است. اپتومتریست یا چشم پزشک شما همچنین باید اطلاعات اضافی در مورد تناسب لنزهای تماسی شما در نسخه تجویز شده قرار دهد. لنزهای تماسی شما باید مانند هر چیز دیگری که می‌پوشید، با شما مناسب باشند.

دو عدد مهم در نسخه لنز شما وجود دارد:

• منحنی پایه (BC): که نشان‌دهنده انحنای لنز است و باید با انحنای چشم شما هماهنگ باشد. این عدد معمولاً بین ۸ تا ۱۰ میلی‌متر است.
• قطر (Dia): درست مانند ریاضیات معمولی قطر، عرض یک لنز تماسی بر حسب میلی متر است. قطر بیشتر لنزهای تماسی بین ۱۳ تا ۱۵ میلی‌متر است.

بدون تمام اطلاعات بالا، نمی‌توانید لنزهای تماسی خریداری کنید. برای خرید لنزهای تماسی، فقط داشتن نسخه عینک کافی نیست. شما باید در هنگام تعیین وقت معاینه با چشم‌پزشک، اشاره کنید که قصد دارید لنزهای تماسی هم تهیه کنید. در نتیجه پزشک می‌داند که باید یک معاینه ویژه برای لنزهای تماسی انجام دهد تا از مناسب بودن و دید بهتر لنزها اطمینان حاصل کند.