هر چند وقت یک‌بار چشمان خود را به‌طور اصولی ماساژ می‌دهید؟ توجه داشته باشید که منظور از ماساژ چشم، مالیدن چشم ها نیست، زیرا این کار می‌تواند برای سلامت چشم‌ها مضر باشد. اگر مانند بسیاری از بیماران ما باشید، احتمالاً تاکنون چنین اقدامی انجام نداده‌اید. بااین‌حال، ما بر آنیم که این روند را تغییر دهیم.
ماساژ ملایم چشم دارای مزایای متعددی است، از جمله بهبود گردش خون و افزایش روان‌سازی سطح چشم، که می‌تواند به کاهش خستگی و فشار چشمی کمک کند. علاوه بر این، برخی مطالعات حاکی از آن‌اند که انجام منظم این ماساژ ممکن است در پیشگیری یا کاهش خطر ابتلا به گلوکوم (آب‌سیاه) و سایر عوامل اصلی کاهش بینایی مؤثر باشد.
چرا ماساژ چشم را در مراقبت از چشم‌های خود بگنجانیم؟
چشم‌های خسته ممکن است در نتیجه خشکی چشم ایجاد شوند، زیرا هنگام تمرکز بر یک فعالیت خاص، تعداد دفعات پلک زدن از میزان طبیعی ۱۵ تا ۲۰ بار در دقیقه به ۳ تا ۴ بار کاهش می‌یابد. این امر می‌تواند موجب فشار بر چشم شده و در نهایت به قرمزی و خستگی منجر شود. برای تسکین خشکی و خستگی چشم، انجام ماساژ ملایم می‌تواند نقش مؤثری در بهبود گردش خون در ناحیه چشم و کاهش تنش عضلانی ایفا کند. تمرین چشمی ارائه‌شده در ادامه را می‌توان به‌طور روزانه انجام داد تا ضمن تقویت عادات سالم، از مزایای مراقبت آرامش‌بخش چشم نیز بهره‌مند شد.
۶ مرحله ماساژ چشم
گام ۱: ماساژ استخوان‌های حفره چشم
چشمان خود را بسته نگه داشته و با استفاده از انگشت وسط، استخوان‌های حفره چشم را ماساژ دهید و به سمت پل بینی ادامه دهید. این حرکت را ۸ تا ۱۰ بار تکرار نمایید. این روش می‌تواند به بهبود گردش خون در ناحیه صورت کمک کرده و اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به سلول‌های قرمز خون اطراف چشم‌ها برساند.
گام ۲: اعمال فشار بر نقاط فشاری در ناحیه شقیقه‌ها
برای انجام این مرحله، ابتدا نقاط فشاری واقع در زیر استخوان ابرو (مشخص شده در عکس)، در بخش داخلی آن، را به‌آرامی فشار داده و تا سه بشمارید. سپس، همین فرآیند را در ناحیه شقیقه‌ها تکرار کنید. این تکنیک با تحریک عضلات مختلف صورت، به‌ویژه عضلات مسئول پلک زدن و جمع شدن چشم‌ها، به بهبود عملکرد آن‌ها کمک می‌کند.
گام ۳: کاهش فشار بین چشم‌ها
با استفاده از شست های خود، به‌آرامی بر ناحیه‌ای که در قسمت فوقانی گوشه داخلی چشم‌ها و ابتدای چین پلک قرار دارد، فشار وارد کنید. این فشار را به‌آهستگی اعمال کرده و سپس رها نمایید. این تمرین را پنج مرتبه تکرار کنید. انجام این روش به کاهش فشار بین چشم‌ها کمک می‌کند.
گام ۴: ماساژ دادن شقیقه‌ها
با استفاده از انگشتان میانی، ناحیه فرورفته شقیقه‌ها در دو طرف صورت را با حرکات عمودی ماساژ دهید. این فرایند را به مدت یک دقیقه ادامه دهید. انجام این ماساژ موجب کاهش تنش در شقیقه‌ها شده و احساس آرامش را تقویت می‌کند.
گام ۵: ماساژ پشت سر
با استفاده از نوک انگشتان اشاره، به آرامی ناحیه‌ای که در پشت جمجمه و دقیقاً پشت چشم‌ها قرار دارد را ماساژ دهید. مراقب باشید که فشار زیادی وارد نکنید، زیرا این ناحیه حساس است. ادامه دهید تا ۱ دقیقه این ناحیه را ماساژ دهید. استفاده از این تکنیک‌های ساده در روتین روزانه می‌تواند به حفظ سلامت چشم‌هایتان کمک کند.
ماساژ چشم برای خشکی چشم مفید است؟
بر اساس یک مطالعه انجام شده در سال ۲۰۱۹، ماساژ پلک‌ها قادر است غدد میبومین (غدد تولیدکننده چربی در چشم) را تحریک کند. این غدد مسئول تولید نوعی روغن محافظ و مرطوب‌کننده در چشم‌ها هستند که به حفظ رطوبت بیشتر در چشم کمک کرده و سطح راحتی و مرطوب‌سازی را در چشم ایجاد می‌کند.
انجمن اپتومتریک آمریکا بیشتر موارد خشکی چشم را به کاهش تولید اشک یا تبخیر سریع اشک‌ها نسبت می‌دهد. تحریک غدد میبومین از طریق ماساژ خودکار به عنوان یکی از روش‌های بهبود تولید اشک و محافظت در برابر تبخیر اشک توصیه می‌شود.
ماساژ ناحیه چشم همچنین می‌تواند به آرامش عضلات اطراف چشم کمک کند. این کار می‌تواند به کاهش فشار چشم و ارتقاء گردش خون کمک کند که برای سلامت کلی چشم مفید است.
۵ دلیل برای انجام ماساژ چشم روزانه
علل عمده از دست دادن بینایی معمولاً ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف شامل انتخاب‌های سبک زندگی، تغییرات مرتبط با سن و عوامل محیطی است. هرچه بیشتر برای حفظ سلامت کلی بدن تلاش کنیم، می‌توانیم خطر از دست دادن بینایی را در بیماران کاهش دهیم.
علاوه بر رعایت رژیم غذایی سالم، مدیریت وزن و داشتن خواب کافی، انجام ماساژ چشم‌ها می‌تواند به کاهش فشار وارد بر چشم‌ها، بهبود اکسیژن‌رسانی، حفظ هیدراتاسیون و کاهش خستگی آن‌ها کمک کند.
مطالعه بیشتر: معرفی جامع غذاهایی که برای سلامت چشم خوب هستند
۱- افزایش جریان خون چشم (OCB)
جریان خون سالم برای سلامت بافت‌ها ضروری است. جریان خون در سیستم عروقی اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز سلول‌ها برای بهبود، بازسازی و رشد را تأمین می‌کند. افزایش گردش خون همچنین به بدن کمک می‌کند تا سموم را از طریق سیستم لنفاوی و دفع ضایعات از بدن بیرون کند.
ماساژ چشم‌ها باعث افزایش جریان خون می‌شود که به بهبود خونرسانی و تأمین مواد مغذی برای بافت‌ها کمک می‌کند. این امر منجر به حفظ سلامت بیشتر چشم‌ها و بافت‌های اطراف آن شده و به حفظ شادابی و انرژی آن‌ها کمک می‌کند.
۲- کاهش خستگی چشم
علل متعددی برای خستگی چشم وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به نیاز به عینک، استفاده از نسخه نادرست عینک، کمبود خواب و عوامل دیگر اشاره کرد. ماساژ نواحی اطراف چشم‌ها به آن‌ها استراحت می‌دهد و در عین حال با افزایش خونرسانی و بهبود روان‌سازی بافت‌های چشمی، به تغذیه آن‌ها کمک می‌کند. این عمل موجب کاهش و پیشگیری از خستگی چشم‌ها می‌شود.
کارهای دیگری که می‌توانید برای کاهش خستگی چشم انجام دهید عبارتند از:
- تنظیم معاینات منظم چشم برای به‌روزرسانی نسخه عینک طبی.
- مطالعه با نور کافی.
- محافظت از چشم‌ها در برابر آسیب‌های UV (نور خورشید).
- انجام استراحت‌های منظم در حین استفاده از صفحه نمایش (دنبال کردن قاعده ۲۰-۲۰-۲۰).
- داشتن خواب کافی هر شب.
اگرچه خستگی چشم لزوماً بینایی را دائماً تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، اما چشم‌های خسته ممکن است تاری موقت بینایی را تجربه کنند و حساسیت به نور نیز ایجاد شود.
۳- پیشگیری از خشکی چشم یا کاهش آن
خشکی چشم یک بیماری شایع چشمی است. علل مختلفی برای خشکی چشم وجود دارد. برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی بیشتر مستعد خشکی چشم هستند. دیگران به دلیل تغییرات مرتبط با سن یا هورمونی در بدن دچار خشکی چشم می‌شوند. به عنوان مثال، آیا می‌دانستید که زنان پس از یائسگی بیشتر مستعد خشکی چشم هستند؟ سایر عواملی که خطر خشکی چشم را افزایش می‌دهند شامل عوامل محیطی، عوارض جانبی داروها یا انتخاب‌های سبک زندگی (رژیم غذایی ناسالم، عدم هیدراسیون کافی، سیگار کشیدن و غیره) هستند.
افرادی که دچار خشکی چشم هستند معمولاً از قطره‌های چشم بدون نسخه برای تسکین استفاده می‌کنند؛ برخی حتی ممکن است نیاز به قطره‌های چشم یا پمادهای تجویزی داشته باشند. افرادی که از عوارض خشکی چشم رنج می‌برند، با انجام ماساژ چشم حداقل دو بار در روز، تسکین فوری و مؤثری را تجربه خواهند کرد. بهترین روش برای هیدراته کردن چشم‌ها، تحریک تولید رطوبت طبیعی خود چشم‌ها می‌باشد که یکی از مزایای ماساژ چشم است.
۴- استفاده بهینه از زمان استراحت از صفحه نمایش
هیچ شکی نیست که زمان زیادی که صرف نگاه کردن به صفحه نمایش می‌کنیم، عواقب خاص خود را دارد. علاوه بر خطرات سلامتی ناشی از سبک زندگی بی‌تحرک، نگاه کردن طولانی به صفحه نمایش خطر خستگی چشم را افزایش داده و در عین حال تعداد دفعاتی که در هر دقیقه پلک می‌زنیم را کاهش می‌دهد.
اجرای قاعده ۲۰-۲۰-۲۰ به عنوان یک راهکار مفید برای کاهش فشار چشم، به شدت توصیه می‌شود؛ بدین معنا که هر ۲۰ دقیقه باید حداقل ۲۰ ثانیه استراحت کرده و نگاه خود را به شیئی که حداقل ۲۰ فوت با شما فاصله دارد، معطوف کنید (نگاه کردن به منظره‌ای از طبیعت توصیه می‌شود). در این زمان، پیشنهاد می‌کنیم ماساژ چشم‌ها را نیز به عنوان بخشی از استراحت خود در نظر بگیرید تا بهره‌وری بیشتری از این وقفه داشته باشید. اگر علاقه مند هستید که در مورد این قانون اطلاعات بیشتر کسب کنید می توانید مقاله دیگر ما را با عنوان «قانون ۲۰-۲۰-۲۰: جلوگیری از خستگی چشم و بهبود سلامت چشم» را مطالعه کنید.
۵- کاهش استرس عمومی
صرف زمان برای مراقبت از خود تأثیرات فوری و مثبتی بر سیستم عصبی دارد. به عنوان نمونه، هنگامی که یک جلسه ماساژ چشم را با تنفس عمیق و آهسته ترکیب می‌کنید، بدن به وضعیت پاراسمپاتیک باز می‌گردد که در نتیجه آن هورمون‌های استرس کاهش می‌یابد.
مدیریت استرس همچنین نقش مؤثری در حفظ سلامت چشم‌ها و بینایی دارد. آیا می‌دانستید که فشار خون بالا یکی از عوامل خطر اصلی برای بروز چندین بیماری چشمی است که می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی شود، از جمله رتینوپاتی هیپرتنسیو، فشار چشم بالا و گلوکوم؟ در مواقع استرس، معمولاً کیفیت خواب کاهش می‌یابد و انتخاب‌های غذایی ضعیف‌تری صورت می‌گیرد که این امر به سلامت عمومی بدن آسیب می‌زند. مدیریت استرس به طور طبیعی موجب کاهش فشار خون می‌شود که در نتیجه آن، هم به سلامت چشم‌ها و هم به بهبود وضعیت عمومی بدن کمک خواهد کرد.
