چیزی به سادگی یک مژه، تار مو یا ذره‌ای گرد و غبار می‌تواند دنیای ما را متوقف کند. این اجسام کوچک و بی‌اهمیت، وقتی در چشم جای می‌گیرند، به مانعی بزرگ تبدیل می‌شوند که نه تنها باعث سوزش و ناراحتی می‌شوند، بلکه سیلابی از اشک را هم به راه می‌اندازند. البته این واکنش بدن حکمت خودش را دارد؛ اشک‌ها به عنوان یک مکانیسم دفاعی عمل می‌کنند و سعی دارند جسم مزاحم را از چشم شستشو دهند.
در صورتی که این روش‌ها مؤثر واقع نشد، می‌توانید چند راهکار دیگر را امتحان کنید. انتخاب روش مناسب به نوع جسم خارجی و محل قرارگیری آن در چشم بستگی دارد.
تذکر: این راهنما به منزله مشاوره پزشکی حرفه‌ای نیست و فقط برای اهداف آموزشی است. خوانندگان نباید از اطلاعات موجود در این راهنما به عنوان جایگزینی برای مشاوره ارائه شده توسط چشم‌پزشک یا اپتومتریست استفاده کنند. افرادی که نیاز به کمک برای خارج کردن جسم خارجی از چشم دارند باید با چشم پزشک خود تماس بگیرند یا به اورژانس مراجعه کنند.
چه زمانی نباید به تنهایی برای خارج کردن جسم خارجی از چشم اقدام کنید؟
اگر در هر یک از موارد زیر تجربه کردید، بهتر است فوراً به اورژانس مراجعه کنید. چشمان خود را ببندید و آن ها را با یک پارچه مرطوب و تمیز بپوشانید و از کسی بخواهید که شما را به اورژانس برساند.
- چشم شما دچار خونریزی شده است.
- جسمی در چشم شما فرو رفته است.
- چیزی در چشم شما گیر کرده است.
- قادر به بستن چشمانتان نیستید.
- تغییرات ناگهانی در بینایی خود حس می‌کنید.
- پس از خارج کردن جسم از چشم، همچنان حس می‌کنید چیزی در آن گیر کرده است، یا درد پس از ۲۴ ساعت ادامه دارد.
- مواد شیمیایی قوی با چشمتان تماس داشته‌اند.
- نمی‌توانید با روش‌های ساده شستشو، جسمی را از چشمتان خارج کنید.
مطالعه بیشتر: بررسی دقیق و جامع اجزای تشکلیل دهنده چشم انسان
وقتی جسمی در چشمتان گیر کرده چه کارهایی نباید انجام دهید؟
قبل از اینکه به شما بگوییم خارج کردن جسم خارجی از چشم به چه صورت می باشد، بهتر است بدانید چه کارهایی ممکن است آسیب بیشتری به چشمتان وارد کند. به هیچ عنوان نباید زمانی که چیزی در چشمتان گیر کرده است، اقدامات زیر را انجام دهید:
- چشم خود را نمالید.
- با دست‌های آلوده به اطراف چشم خود دست نزنید.
- مستقیماً با انگشت، پارچه، گوش‌پاک‌کن یا هر شیء دیگری به چشمتان تماس نداشته باشید.
- روی چشمتان فشار وارد نکنید.
- اگر جسمی در چشمتان فرو رفته یا گیر کرده است، برای خارج کردن آن تلاش نکنید.
- در صورتی که گزینه‌های بهداشتی‌تری مانند محلول شستشوی چشم، محلول نمکی، قطره چشم یا آب تمیز در دسترس دارید، از آب لوله‌کشی برای شستشوی چشم استفاده نکنید.
۵ مرحله خارج کردن جسم خارجی از چشم
اگر با مشکل خیلی جدی مواجه نیستید، می‌توانید به راحتی ذرات یا آلودگی‌هایی که وارد چشمتان شده‌اند را خودتان در خانه از بین ببرید. فقط در شرایط خیلی شدید (مثل گیر کردن یا فرو رفتن جسم در چشم) باید اقدامات جدی‌تر انجام دهید.
مرحله ۱: دستان خود را بشویید
اولین مرحله برای خارج کردن جسم خارجی از چشم شستن دست ها است. قبل از انجام هر کاری که مربوط به چشمانتان باشد، باید همیشه و همیشه دست های خود را کاملا بشویید. حتی دست‌هایی که تمیز به نظر می‌رسند می‌توانند باکتری‌ها، روغن‌ها یا ذرات تقریباً نامرئی را منتقل کنند که می‌تواند چشم‌های شما را بیشتر تحریک کند و خطر عفونت چشم را افزایش دهد.
مرحله ۲: لنزهای تماسی خود را درآورید (در صورت استفاده)
قبل از ادامه دادن برای خارج کردن جسم خارجی از چشم، لنزهای تماسی خود را بردارید، زیرا ممکن است چیزی که در چشمتان گیر کرده باعث خراشیدن یا حتی پاره شدن لنزها شود. همچنین این احتمال وجود دارد که چیزی که در چشمتان گیر کرده درون یا پشت لنز گیر کرده باشد. اگر درد دارید یا سؤالی دارید، باید با چشم‌پزشک خود تماس بگیرید.
مرحله ۳: پلک بزنید و بگذارید چشمتان اشک بریزد
اولین خط دفاعی بدن شما در برابر خارج کردن جسم خارجی از چشم، خود بدن شماست. بدن به طور طبیعی می‌داند چگونه چیزی را از چشم خارج کند. واکنش فوری آن اشک است، و اغلب اوقات همین اشک‌ها برای بیرون راندن ذرات کافی هستند.
اگر پلک زدن و اشک‌های طبیعی مشکل را حل نکردند، در اینجا چند کار وجود دارد که می‌توانید قبل از شستشو امتحان کنید.
مرحله ۴: سعی کنید ذره گیر کرده را پیدا کرده و بیرون بیاورید
هنگام خارج کردن جسم خارجی از چشم اگر بدانید ذرات کجا در چشمتان گیر کرده‌اند، کمک بیشتری خواهد کرد. چشم خود را در حالی که به آینه نگاه می‌کنید، کاملاً باز کنید. به آرامی پلک بالایی و پایینی خود را یکی پس از دیگری بکشید تا ببینید می‌توانید منبع مشکل را پیدا کنید یا خیر.
اگر چیزی در پلک بالایی شما گیر کرده است
هنگام خارج کردن جسم خارجی از چشم سعی کنید پلک بالایی خود را به آرامی از چشم دور کنید و سپس چشمتان را بچرخانید تا ذره‌ای که در پلک گیر کرده است، خارج شود. همچنین می‌توانید پلک را به آرامی بیرون بکشید و سپس رها کنید وقتی پلک به جای خود بازمی‌گردد، ممکن است ذره جدا شود.
اگر چیزی در پلک پایینی چشم شما گیر کرده است
اگر چیزی در پلک پایینی چشم گیر کرده باشد، شما باید پلک پایینی را به آرامی به سمت بیرون بکشید تا بتوانید بهتر داخل آن را ببینید. سپس اگر ذره‌ای را دیدید که در آنجا گیر کرده، می‌توانید با یک پنبه یا پارچه مرطوب و تمیز آن را به آرامی بیرون بیاورید. اما باید دقت کنید که به طور مستقیم به چشمتان فشار نیاورید تا به آن آسیبی نرسد.
مرحله ۵: شستشوی چشم
اگر مراحل قبلی برای خارج کردن جسم خارجی از چشم مؤثر نبوده‌اند، دانستن نحوه شستشوی چشم می‌تواند به شما کمک کند. در این مرحله، شما می‌توانید از چند روش مختلف برای شستشوی چشم استفاده کنید.
- شستشوی استریل چشم
- محلول نمکی (سالین)
- اشک مصنوعی
- آب تمیز
- آب لوله‌کشی برای شستشوی چشم ایده‌آل نیست و فقط در صورتی باید استفاده شود که به گزینه‌های بالا دسترسی نداشته باشید.
چگونه چشم خود را بشویید؟
چند روش برای شستشوی چشم وجود دارد:
- استفاده از ظرف مخصوص شستشوی چشم: برای شستشوی چشم خود، می‌توانید از یک ظرف مخصوص شستشوی چشم (که در داروخانه‌ها موجود است) یا هر ظرف کوچکی که در خانه دارید استفاده کنید. ظرف را با محلول شستشوی چشم یا آب تمیز پر کنید و سپس چشم باز خود را روی ظرف قرار داده و چند بار پلک بزنید تا چشم شسته شود.
- استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی: قطره‌های اشک مصنوعی را در چشم خود بچکانید. تا آن را تمیز کنید.
- اگر آب لوله‌کشی تنها گزینه شما باشد، می‌توانید از یک لیوان یا دست‌های تمیز خود که به شکل کاسه درآورده‌اید، برای شستشوی چشم استفاده کنید. به‌طور جایگزین، می‌توانید یک جریان ملایم آب از شیر آب را روی چشم باز خود بگذارید یا زیر دوش (با جریان آب ملایم) بایستید.
- اگر چیزی در چشمتان گیر کرده و خودتان نمی‌توانید آن را خارج کنید، حتما به چشم‌پزشک مراجعه کنید. چشم‌هایتان بسیار حساس هستند و هرگونه آسیب به آن‌ها می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. با چشم‌پزشک خود تماس بگیرید یا به بخش اورژانس یا مراقبت‌های فوری مراجعه کنید. چشم‌ها بسیار حساس هستند و باقی ماندن جسم خارجی در چشم می‌تواند بینایی و سلامت شما را به خطر بیندازد.
چگونه یک کیت کمک‌های اولیه برای مراقبت از چشم بسازیم؟
حالا که می‌دانید اگر چیزی به چشم شما رفت چه باید کرد، احتمالاً ایده خوبی دارید که چه چیزهایی را باید در دسترس داشته باشید. در نظر داشته باشید که یک کیت کمک‌های اولیه مخصوص مراقبت از چشم برای خانه خود بسازید. در اینجا چند مورد که می‌توانید درست کنید اشاره شده است:
- فنجان شستشوی چشم
- گوش‌پاک‌کن
- یک پارچه تمیز و بدون پرز
- آینه
- محلول نمکی
- چشم‌بند
- گاز استریل
همچنین، وقتی شما در حال انجام فعالیت‌هایی هستید که ممکن است ذرات یا مواد خطرناک به چشمتان بروند (مثل کارهای ساختمانی یا کار با مواد شیمیایی)، باید از عینک‌های محافظ استفاده کنید تا از چشمانتان محافظت کنید. این کار به جلوگیری از آسیب به چشم‌ها کمک می‌کند.
مطالعه بیشتر: قانون ۲۰-۲۰-۲۰ راهکاری برای جلوگیری از خستگی چشم و بهبود سلامت چشم
مراقب چشمان خود باشید
امیدواریم بعد از خارج کردن جسم خارجی از چشم توانسته باشید به سلامت و وضعیت چشمتان دقت کنید و هر گونه علامت یا مشکلی را زیر نظر بگیرید.
اگر بعد از خارج کردن جسم خارجی از چشم هنوز حس می‌کنید که چیزی در چشمتان است، یا اگر چشم شما همچنان احساس ناراحتی می‌کند، باید با یک اپتومتریست یا چشم‌پزشک وقت ملاقات بگذارید. ممکن است ذراتی که در چشمتان بودند، باعث خراش‌های قرنیه (خراش روی قرنیه) شده باشند. خراش‌های قرنیه معمولاً به سرعت بهبود می‌یابند، اما همیشه بهتر است که بررسی شوند تا مطمئن شوید نیاز به مراقبت از طرف چشم پزشک ندارید.
