هتروکرومیا به معنای تفاوت رنگ است که از کلمات یونانی «هترو» (متفاوت) و «کروما» (رنگ) گرفته شده است. معمولاً وقتی مردم در مورد هتروکرومی صحبت می کنند، به زمانی اشاره می کنند که یک فرد دارای چشم های رنگی متفاوت است. اما از نظر فنی، این اصطلاح می‌تواند برای سایر مواردی که تحت تأثیر رنگدانه (رنگ‌آمیزی) قرار می‌گیرند، مانند مو و پوست نیز به کار رود. وقتی در مورد چشم صحبت می کنید، اصطلاح دقیق تر هتروکرومی ایریدوم (heterochromia iridum) یا هتروکرومی ایریدیس (heterochromia iridis) است.
در واقع انواع مختلفی از هتروکرومی وجود دارد، شکل ظاهری آن می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. این یک وضعیت منحصر به فرد و جالب است. به همین دلیل است که ما همه چیزهایی را که ممکن است بخواهید در مورد چشم های هتروکرومی چیست، بدانید جمع آوری و آن را به یک مقاله مفید تبدیل کرده ایم.
مطالعه بیشتر: آشنایی با عوارض و خطرات عمل زیبایی تغییر رنگ چشم
انواع هتروکرومی چیست؟
هتروکرومی همیشه به معنای داشتن دو چشم متفاوت نیست. در واقع سه نوع مختلف هتروکرومی وجود دارد که بر اساس میزان عنبیه (قسمت رنگی چشم در اطراف مردمک) که تحت تأثیر قرار گرفته طبقه بندی می شوند.
۱- هتروکرومی کامل
هتروکرومیا کامل به حالتی گفته می‌شود که در آن رنگ دو چشم یک فرد کاملاً با هم متفاوت است. به این معنی که یک چشم ممکن است به طور کامل یک رنگ باشد و چشم دیگر رنگ دیگری داشته باشد. برای مثال، یک چشم ممکن است آبی و چشم دیگر سبز باشد. این تفاوت رنگ چشم‌ها به همین دلیل به این حالت “هتروکرومیا کامل” می‌گویند.
۲- هتروکرومی مرکزی
هتروکرومیا مرکزی معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این نوع از هتروکرومیا، عنبیه در نزدیکی مرکز چشم و اطراف مردمک به یک رنگ است و سپس به سمت لبه‌های بیرونی چشم به رنگ دیگری تغییر می‌کند.
با هتروکرومی مرکزی، می توانید عنبیه را به عنوان یک هدف در نظر بگیرید. مردمک چشم گاو با دو حلقه رنگی در اطراف آن است. به عنوان مثال، عنبیه ممکن است سبز رنگ در اطراف مردمک باشد که به سمت لبه به رنگ قهوه ای تغییر می کند.
۳- هتروکرومی بخشی
هتروکرومیا قطاعی ممکن است یک یا هر دو چشم را تحت تأثیر قرار دهد. این نوع که به آن هتروکرومیا جزئی نیز گفته می‌شود، فقط بخشی از عنبیه را درگیر می‌کند. چشمی که دارای هتروکرومیا قطاعی است، در یک عنبیه دو رنگ متفاوت خواهد داشت. این نام به این دلیل انتخاب شده که بخشی از عنبیه دارای رنگ دوم است.
دلایل ایجاد هتروکرومی چیست؟
بیشتر اوقات، هتروکرومی از بدو تولد وجود دارد و به صورت مادرزادی است، اما گاهی اوقات نیز ممکن است در طول زندگی فرد ایجاد شود. جالب اینجاست که در اکثر موارد، هتروکرومی هیچ مشکلی برای سلامتی فرد ایجاد نمی‌کند و تنها تفاوت رنگ در چشم‌ها را به همراه دارد.
بیایید نگاهی دقیق‌تر به این بیندازیم که چه چیزی باعث می‌شود فردی این نوع تغییرات رنگ چشم را داشته باشد.
مطالعه بیشتر: چگونه رنگ چشم می تواند شخصیت شما را آشکار کند؟
آیا هتروکرومی ژنتیکی است؟
بله، ژنتیک می‌تواند باعث هتروکرومیا شود. هنگامی که هتروکرومیا از بدو تولد وجود دارد، به آن هتروکرومیای مادرزادی گفته می‌شود.
ژن‌های شما بر سطح ملانین در عنبیه‌هایتان تأثیر می‌گذارند. ملانین رنگدانه‌ای است که رنگ عنبیه‌ها را به آن‌ها می‌دهد. با این حال، هتروکرومیا معمولاً نتیجه یک جهش ژنتیکی است، به این معنی که این تغییر رنگ چشم‌ها بیشتر به دلیل یک تغییر غیرمنتظره در فرآیند توسعه ژن‌ها اتفاق می‌افتد، نه اینکه از والدینتان به ارث برسد. به عبارت دیگر، هتروکرومیا اغلب یک ویژگی ارثی نیست بلکه یک تغییر تصادفی است.
اگر کودک هتروکرومیا را از والدینش به ارث ببرد، این وضعیت به احتمال زیاد نشان‌دهنده وجود یک بیماری یا اختلال زمینه‌ای است که باعث ایجاد هتروکرومیا شده است، نه اینکه هتروکرومیا به خودی خود ارثی باشد. به عبارت دیگر، هتروکرومیا ممکن است علامت یک مشکل یا بیماری دیگر باشد که از والدین به کودک منتقل شده است.
هتروکرومی چقدر نادر است؟
هتروکرومیا یک وضعیت نادر در انسان‌ها است و کمتر از ۱٪ از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، در سایر گونه‌های حیوانات این وضعیت شایع‌تر است، به ویژه در برخی نژادهای سگ‌ها، گربه‌ها و اسب‌ها.
شرایط زمینه ای که ممکن است باعث هتروکرومی مادرزادی شود
هرچند هتروکرومیا مادرزادی (وجود رنگ‌های مختلف در چشم‌ها از بدو تولد) نادر است، در برخی موارد ممکن است به دلیل یک بیماری یا مشکل پزشکی ایجاد شود. یعنی این وضعیت رنگ چشم‌ها ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال یا بیماری دیگر باشد.
- سندرم واردنبرگ
- سندرم هورنر
- سندرم استرج-وبر
- بیماری هیرشپرونگ
- پایبالدیسم
- سندرم بلوخ-سولزبرگر
- بیماری بورنوویل (اسکلروز توده‌ای)
- بیماری فون رکلینگهاوزن
- سندرم پری-رومبرگ
اما به یاد داشته باشید: در بیشتر موارد، هتروکرومیا تنها بر رنگ چشم‌ها تأثیر می‌گذارد و نگرانی خاصی ایجاد نمی‌کند.
مطالعه بیشتر: رنگ و شکل چشم درباره سلامت انسان چه می گوید؟
علل هتروکرومی اکتسابی
در بالا به سوال هتروکرومی چیست پاسخ دادیم. هتروکرومیا، یعنی تفاوت رنگ در دو چشم، همیشه از بدو تولد وجود ندارد. گاهی اوقات، این تفاوت در طول زندگی فرد ایجاد می‌شود و به آن هتروکرومیا اکتسابی می‌گویند. دلایل مختلفی برای این اتفاق وجود دارد؛ از جمله آسیب دیدگی چشم، استفاده از برخی داروها برای درمان بیماری‌هایی مثل گلوکوم و یا حتی بیماری‌هایی مانند دیابت که روی چشم‌ها تأثیر می‌گذارند.
اگر متوجه شدید که یکی از چشم‌هایتان به طور ناگهانی رنگ متفاوتی به خود گرفته است، بهتر است برای بررسی علت این تغییر به چشم پزشک مراجعه کنید.
هتروکرومی چگونه درمان می شود؟
پزشکان درمان خاصی برای هتروکرومیا (اختلاف رنگ چشم) ندارند. این وضعیت اغلب یک تغییر بی‌ضرر در رنگ چشم است. با این حال، پزشکان به درمان شرایط زمینه‌ای که باعث هتروکرومیا می‌شوند، می‌پردازند. برخی از علل، مانند نوروبلاستوما، نیاز به تشخیص و درمان سریع دارند.
یعنی اینکه هتروکرومیا، یعنی تفاوت رنگ چشم‌ها، معمولاً مشکلی نیست و نیاز به درمان خاصی ندارد. اما اگر هتروکرومیا به خاطر یک بیماری یا مشکل دیگر ایجاد شده باشد، پزشکان باید به درمان آن بیماری بپردازند. به طور مثال، اگر هتروکرومیا به دلیل یک تومور مانند نوروبلاستوما (که نوعی سرطان است) باشد، باید فوراً تشخیص داده شده و درمان شود.
اگر پزشک شما تشخیص دهد که هتروکرومیا شما بی‌خطر است، نیازی به درمان خاصی نیست. با این حال، اگر تمایل دارید هر دو چشمتان رنگ یکسانی داشته باشند، می‌توانید از لنزهای رنگی استفاده کنید. این یک انتخاب زیبایی است و از نظر پزشکی ضروری نیست. این تصمیم به‌طور کامل به شما و سلیقه‌تان بستگی دارد.
اگر به لنزهای رنگی علاقه‌مندید، با یک متخصص چشم‌پزشکی مشورت کنید. حتی اگر لنزهای رنگی قدرت تصحیح بینایی نداشته باشند، نیاز به نسخه پزشک دارند. استفاده از لنزهایی که بدون نسخه خریداری کرده‌اید، می‌تواند خطرناک باشد و به آسیب‌های جدی به چشم‌ها منجر شود.
مطالعه بیشتر: کوررنگی یا کم‌بینی رنگی چیست و چه انواعی دارد ؟
افتخار به رنگ چشم‌های خود
به رنگ چشم‌های خود افتخار کنید و از آن لذت ببرید. به زیبایی و ویژگی منحصر به فرد رنگ چشم‌هایتان توجه کنید و آن را به عنوان یک ویژگی خاص و ارزشمند برشمرید.
قطعاً زیبایی و منحصر به فرد بودن چشم‌ها چیزی است که باید درباره‌اش صحبت کرد. چه شما چشمان آبی روشن خانوادگی داشته باشید، چه رنگ چشمتان بسیار نادر باشد، یا چشمانتان دو رنگ مختلف داشته باشد، همه این ویژگی‌ها بخشی از آنچه شما را منحصر به فرد می‌سازد، هستند. رنگ و ویژگی‌های چشم‌های شما به شناسایی و شخصیت شما کمک می‌کند.
