تمیز کردن چشم به فرآیند حذف هر گونه مواد مضر یا تحریک کننده از چشم اشاره دارد. به طور کلی، چشم ها به طور طبیعی با پلک زدن، خود را با اشک تمیز می کنند. همچنین ممکن است هنگام شستن صورت یا هنگام حمام، چشمان خود را بشویید. با این حال، شرایط خاصی وجود دارد که در آن چشم ها باید به طور فعال تمیز شوند تا مواد مضر یا تحریک کننده حذف شوند. اگر چشمها با مواد شیمیایی تماس پیدا کرده‌اند، ترشحات یا مخاط روی چشمها تأثیر گذاشته‌اند، یا اگر چشمها کثیفی یا زباله‌هایی در آن دارند، تمیز کردن چشمها مهم است.
بهترین راه برای شستشوی چشم ها در این حالات شامل استفاده از آب تمیز و ولرم یا محلول استریل و ایمن چشم برای شستشوی هرگونه مواد مضر یا محرک است. اگر می‌پرسید نحوه شست و شوی چشم به چه صورت است، ادامه مطلب را بخوانید. توجه به این نکته ضروری است که این مقاله در مورد نحوه تمیز کردن چشم یک مرور کلی است و جایگزینی برای مراقبت های پزشکی نیست. در صورت تماس چشمها با مواد شیمیایی، ترشحات، گرد و غبار یا ذرات خارجی، مراجعه به چشم پزشک در اسرع وقت ضروری است.
مطالعه بیشتر: آموزش گام به گام روش صحیح شست و شو عینک
چگونه چشم‌هایی که با مواد شیمیایی تماس پیدا کرده‌اند را به درستی تمیز کنیم؟
نحوه شست و شوی چشم که با مواد شیمیایی تماس پیدا کرده است، باید دستورالعمل‌های روی ظرف ماده شیمیایی را بررسی کنید، دست‌هایتان را بشویید، لنزهای تماسی را خارج کنید، چشم را با آب ولرم یا محلول استریل مانند سرم شستشو دهید، چشم را بپوشانید و سریعاً به اورژانس مراجعه کنید.
مواد شیمیایی در صورت تماس با چشم می‌توانند آسیب جدی وارد کنند، بنابراین مراجعه سریع به پزشک بسیار مهم است. مواد شیمیایی در چشم به موادی مانند اسید یا قلیا، چه مایع و چه پودر، گفته میشود که با چشم تماس پیدا می‌کنند. مواد شیمیایی ممکن است به دلیل استفاده نادرست یا عدم استفاده از تجهیزات محافظتی با چشم تماس پیدا کنند. هنگام کار با مواد شیمیایی، استفاده از تجهیزات محافظتی مناسب مانند عینک ایمنی بسیار مهم است. اگر مواد شیمیایی با چشم تماس پیدا کرد، نحوه شست و شوی چشم به شرح زیر است:
- بررسی دستورالعمل ماده شیمیایی: بررسی ظرف ماده شیمیایی برای یافتن دستورالعمل‌های مربوط به تماس ماده شیمیایی با چشم یا پوست، یک گام ضروری در برخورد با مواد شیمیایی در چشم است. طبق گفته سازمان ایمنی کار، لازم است مواد شیمیایی خطرناک مورد استفاده در محیط‌های کاری به درستی برچسب‌گذاری شده و همراه با یک برگه اطلاعات ایمنی باشند که شامل دستورالعمل‌های کمک‌های اولیه در صورت بروز حادثه باشد. اگر برچسب یا برگه اطلاعات ایمنی وجود نداشت که دستورالعمل‌های نحوه تمیز کردن چشم را ارائه دهد، به مرحله شستشوی چشم بروید.
- شستن دست‌ها: قبل از شستشوی چشم دست‌های خود را بشویید تا مطمئن شوید هیچ ماده شیمیایی باقی‌مانده، خاک یا باکتری روی دست‌های شما که ممکن است وارد چشم شود، وجود ندارد. دست‌های خود را با صابون و آب تمیز به مدت حداقل ۳۰ ثانیه قبل از لمس چشم بشویید.
- لنزهای تماسی را خارج کنید: خارج کردن لنزهای تماسی یک مرحله مهم در تمیز کردن و نحوه شست و شوی چشم است زیرا امکان تمیز کردن کل چشم را فراهم می‌کند. لنزهای تماسی به‌عنوان یک مانع بین آب و چشم عمل می‌کنند و اگر در چشم باقی بمانند، ممکن است اجازه ندهند تمام مواد شیمیایی شسته شوند.
- شستشو با آب تمیز ولرم یا محلول استریل: بلافاصله پس از تماس چشم با ماده شیمیایی، چشم را با آب تمیز ولرم یا محلول استریل مانند سرم فیزیولوژی شستشو دهید. همچنین میتوانید چشم را زیر دوش یا شیر آب با آب ولرم شستشو دهید. شستشوی چشم به مدت تقریبی ۱۵ دقیقه توصیه میشود. طبق گفته Better Health، شستشوی چشم با آب یا سرم فیزیولوژی می‌تواند خطر آسیب یا آسیب طولانی‌مدت پس از تماس با مواد شیمیایی را کاهش دهد.
- پوشاندن چشم: پوشاندن چشم بعد از تماس با ماده شیمیایی و شستشوی بعدی به اطمینان از محافظت چشم در برابر هرگونه آسیب یا صدمه بیشتر کمک می‌کند. طبق گفته Health Direct، گاز استریل یا یک پد تمیز بهترین مواد برای پوشاندن چشم بعد از سوختگی شیمیایی چشم هستند.
- در اسرع وقت به اورژانس مراجعه کنید: مهم است که بلافاصله پس از تماس چشم با مواد شیمیایی، حتی اگر چشم را شسته‌اید، به اورژانس مراجعه کنید. توصیه نمی‌شود که بعد از تماس با مواد شیمیایی، قطره چشم یا هر چیز دیگری غیر از آب یا سرم فیزیولوژی استریل را در چشم بریزید. مواد شیمیایی در چشم می‌توانند منجر به آسیب جدی چشم شوند، بنابراین مهم است که در اسرع وقت به دنبال درمان باشید.
چگونه ترشحات یا مخاط را به‌درستی از چشمها پاک کنیم؟
راه تمیز کردن و نحوه شست و شوی چشم ها در صورتی که تحت تأثیر ترشحات قرار گرفته اند، شستن دست ها، برداشتن لنزهای تماسی، قرار دادن کمپرس گرم روی چشم بسته به مدت چند دقیقه، پاک کردن چشم از گوشه داخلی به بیرونی به آرامی است. ترشحات چشمی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله ورم ملتحمه (صورتی چشم)، آلرژی‌ها، عفونت‌های چشمی و حتی در هنگام خواب باشد. راه‌های تمیز کردن چشمها اگر تحت تأثیر ترشحات یا مخاط قرار گرفته‌اند در زیر فهرست شدهاند:
- شستن دست ها
- برداشتن لنزهای تماسی
- قراردادن کمپرس گرم بر روی چشم
- پاک کردن چشم از گوشه داخلی به بیرون کنید
- مراجعه به چشم پزشک
چگونه به‌درستی گرد و غبار یا ذرات خارجی را از چشمها پاک کنیم؟
نحوه شست و شوی چشم در صورت وجود گرد و غبار یا ذرات خارجی این است که ابتدا دستان خود را بشویید، چندین بار پلک بزنید تا ذرات با اشک خارج شوند، سپس چشم را با آب تمیز یا محلول استریل مانند سالین بشویید. در صورتی که علائم ادامه داشت، با یک متخصص بهداشت مشورت کنید.
گرد و غبار یا ذرات خارجی ممکن است به دلایل مختلفی مانند وزش باد، مالیدن چشم یا نپوشیدن عینک در محل کار وارد چشم شوند. ذراتی که ممکن است وارد چشم شوند شامل شن، گرد و غبار یا خرده‌های کوچک فلز و چوب هستند. علائم وجود گرد و غبار یا ذرات خارجی در چشم شامل احساس وجود جسم خارجی در چشم، خارش، تحریک‌پذیری، آبریزش و قرمزی چشم میشود. روش‌های پاک کردن چشم در صورت وجود گرد و غبار یا ذرات خارجی به شرح زیر است.
- شستن دست ها
- لنزهای تماسی را بردارید
- چندین بار پلک بزنید تا کثیفی ها یا زباله ها با اشک پاک شوند
- شستن چشم با آب تمیز یا محلول استریل مانند سالین
- در صورت تداوم علائم با چشم پزشک تماس بگیرید
شایع‌ترین اشتباهاتی که هنگام تمیز کردن چشم رخ می‌دهد چیست؟
اشتباهات رایجی که افراد هنگام تمیز کردن چشم مرتکب می شوند، استفاده از آب داغ برای شستن چشم ها، مالیدن چشم ها و عدم مراجعه به پزشک در شرایط جدی است. این اشتباهات رایج و تعاریف آنها در زیر آمده است.
- استفاده از آب داغ: استفاده از آب گرم یا گرم می تواند هنگام شستن چشم ها ناراحت کننده و بالقوه مضر باشد. برای شستن چشم ها حتما از آب تمیز سرد یا ولرم استفاده کنید.
- مالش چشم: قبل، حین یا بعد از تمیز کردن چشم، چشم ها را مالش ندهید زیرا می تواند باعث سوزش چشم شود، به خصوص اگر چشم ها با مواد شیمیایی تماس داشته باشند یا ذرات آلوده روی سطح چشم وجود داشته باشد.
درمان های خانگی برای تمیز کردن چشم چیست؟
درمان های خانگی برای تمیز کردن چشم ها شامل محلول نمکی، شستشوی چشم و شستشوی چشم با آب تمیز است. قبل از استفاده از مراقبت های چشمی مانند محلول نمکی یا شوینده چشم برای تمیز کردن چشم ها، مهم است که با پزشک مشورت کنید زیرا ممکن است برای همه مناسب نباشد. اگر در چشمان شما تحت تأثیر مواد شیمیایی قرار گرفته اند، مهم است که آنها را در اسرع وقت تمیز کنید و فوراً به پزشک مراجعه کنید. درمان های خانگی برای تمیز کردن چشم در خانه در زیر ذکر شده است.
- محلول نمکی
- محلول شستشوی چشم (چشم‌شویه‌ها)
- شستن چشم با آب تمیز
سوالات متداول
۱- نکات ایمنی برای تمیز کردن چشم چیست؟
نکات ایمنی که یک فرد باید هنگام تمیز کردن چشمان خود رعایت کند شامل مراجعه به پزشک در صورت جدی بودن وضعیت، مالش ندادن چشم ها در صورت وجود مواد شیمیایی یا آسیب دیدگی چشم، تمیز نکردن چشم هنگام استفاده از لنز و تمیز نکردن چشم است.
۲- نحوه شست و شوی چشم وقتی که از لنز تماسی استفاده میکنید چیست؟
روش پاک کردن چشمها در صورتی که از لنز تماسی استفاده میکنید این است که ابتدا، با دستان تمیز، لنزها را از چشم خارج کنید و سپس چشم را به صورت معمول بشویید. طبق گفتهی Health Direct، در صورت تماس با مواد شیمیایی یا آسیب شدید به سطح جلویی چشم، نباید لنزها را خارج کنید. در غیر این صورت، توصیه میشود قبل از شستن چشم، لنزها را بردارید. اگر گرد و غبار یا ذرات خارجی در چشم باشد، ممکن است زیر لنز گیر کنند، بنابراین در صورت امکان، حتماً لنزها را خارج کنید.
۳- چرا باید چشمان خود را تمیز کنید؟
پاک کردن چشمها، بهویژه در صورتی که با مواد شیمیایی، ترشحات، گرد و غبار یا ذرات خارجی تماس داشتهاند، بسیار مهم است تا مطمئن شوید که چشمها از هرگونه مواد مضر پاک شدهاند، دچار تحریک نمیشوند و شما میتوانید بهوضوح و با راحتی ببینید. در صورت تماس چشمها با مواد شیمیایی، تمیز کردن آنها ضروری است تا این مواد در اسرع وقت شسته شوند تا از تحریک چشم جلوگیری کرده و هرگونه باکتری، ویروس یا قارچی که ممکن است باعث عفونت شود، از چشمها خارج گردد.
۴- تمیز نکردن منظم چشم چه خطراتی دارد؟
خطرات تمیز نکردن منظم چشم ها می تواند شامل افزایش خطر عفونت های چشمی مانند ورم ملتحمه باشد. اگر از آرایش چشم یا لنزهای تماسی استفاده میکنید، تمیز کردن منظم چشمها برای اطمینان از اینکه چشمها تحت تأثیر باکتری قرار نمی‌گیرند، مهم است. چشمها به طور طبیعی با اشک تمیز می‌شوند و معمولاً هنگام شستن صورت هم پاکیزه می‌شوند. این بدان معنی است که نیازی به تمیز کردن منظم چشم ها با استفاده از روش هایی مانند شستشوی چشم نیست.
۵- اگر چشمانتان بعد از تمیز کردن سوزش داشت چه باید کرد؟
اگر چشمان شما پس از تمیز کردن تحریک می شود، مهم است که در اسرع وقت به چشم پزشک یا اپتومتریست مراجعه کنید. سوزش چشم به احساس خارش، سوزش یا قرمزی چشم اشاره دارد. اگر بعد از شستشوی چشم یا تمیز کردن چشم، درد یا سوزش مداوم دارید، از چشم پزشک کمک بگیرید.
۶- آیا استفاده از آب لوله کشی برای تمیز کردن چشم بی خطر است؟
اگر گزینههای استریل دیگری در دسترس نباشد، هنگام تمیز کردن چشمها میتوان از آب لولهکشی استفاده کرد. آب لوله کشی ممکن است حاوی باکتری ها یا ویروس هایی باشد که می توانند چشم ها را تحریک کرده و منجر به عفونت شوند، به این معنی که استفاده از آن هنگام تمیز کردن چشم به اندازه محلول های استریل مانند محلول نمکی ایمن نیست. با این حال، در شرایط اضطراری زمانی که مواد شیمیایی یا کثیفی در چشم وجود دارد که باید فوراً پاک شوند، استفاده از آب لوله کشی برای شستشوی چشم ممکن است ایمن تر از باقی ماندن ماده مضر در چشم باشد.
اگر از لنزهای تماسی استفاده می کنید، به طور کلی توصیه نمی شود که چشم ها را با آب لولهکشی تمیز کنید، زیرا ممکن است باکتری ها یا ویروس ها را در مقابل چشم به دام بیندازند و خطر عفونت را افزایش دهند.
