شناسایی 13 روش کاربردی تشخیص نیاز کودکان به عینک

اگر فرزندتان به طور ناگهانی در تمرکز در مدرسه مشکل پیدا کرده یا برای دیدن واضح تلویزیون مجبور است چشم‌هایش را جمع کند، این‌ها ممکن است نشانه‌هایی از مشکل بینایی باشند. به عبارت دیگر، این علائم می‌توانند نشان دهند که فرزند شما دچار مشکل بینایی است و به عینک نیاز دارد.

تشخیص نیاز کودکان به عینک و علائم مشکلات بینایی هم برای کودکان و هم برای والدین می‌تواند دشوار باشد. کودک ممکن است به راحتی به شما نگوید که مشکل بینایی دارد، چرا که او نمی‌داند و ممکن است فکر کند که همه افراد دنیا به همان شکلی می‌بینند که او می‌بیند. به همین دلیل، مشکلات بینایی در کودکان اغلب تشخیص داده نمی شود و گزارش نمی شود.

مشکلات بینایی می‌توانند تأثیر زیادی بر روی عملکرد ذهنی، جسمی و رشد فرزندتان داشته باشند. بنابراین، مهم است که از سلامت چشم‌های کودکان آگاه باشید و اطمینان حاصل کنید که به طور منظم معاینه چشم انجام دهند. این کار به شما کمک می‌کند تا علائم نیاز به عینک را شناسایی کنید و از مشکلات بینایی جلوگیری کنید.

مطالعه بیشتر: بیماری ‌های چشمی شایع در کودکان که هر والدینی باید از آنها آگاه باشد

چرا کودکان عینک می زنند؟

چندین دلیل احتمالی وجود دارد که کودک شما ممکن است به عینک نیاز داشته باشد. رایج ترین آن ها بهبود بینایی است. عینک می تواند به کودک شما کمک کند که از نزدیک (نزدیک بینی) یا از دور (دوربینی) بهتر ببیند.

عینک همچنین می تواند بینایی را در چشم ضعیف یا تنبل تقویت کند. اگر کودکان یک چشمشان ضعیف است، عینک از دید آن ها محافظت می کند، بنابراین بدتر نمی شود.

عوامل خطر مشکلات بینایی

هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی در ایجاد اختلالات بینایی نقش دارند.

چند عامل باعث می شود که برخی کودکان بیشتر در معرض مشکلات بینایی قرار بگیرند و به عینک نیاز داشته باشند. اگر سابقه خانوادگی مشکلات بینایی وجود دارد، باید کودک خود را به طور مرتب برای معاینه چشم ببرید.

سایر عوامل خطر که باعث افزایش احتمال مشکلات بینایی می شوند عبارتند از: تولد زودرس نوزاد و سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری. کودکانی که دچار کم شنوایی، مشکلات عصبی یا هر گونه تأخیر رشدی (مانند سندروم داون، فلج مغزی و غیره) هستند، خطر بیشتری برای ابتلا به مشکلات بینایی دارند.

اگر کودک چشم‌های ضربدری یا ناهماهنگی دارد، عینک‌های اصلاحی می‌توانند وضعیت چشم‌های او را بهبود بخشند.

مشکلات بینایی تصحیح‌نشده

استفاده از عینک تنها به بهبود وضوح دید محدود نمی‌شود، بلکه می‌تواند تأثیرات مثبت دیگری نیز داشته باشد. اگر مشکلات بینایی اصلاح نشوند، می‌توانند بر یادگیری علمی تأثیر منفی بگذارند، موجب اختلال در رشد شوند و حتی منجر به از دست دادن دائمی بینایی گردند. در کودکان پیش‌دبستانی، مشکلات بینایی بدون اصلاح می‌توانند با پایین بودن آمادگی تحصیلی، کاهش عملکرد حرکتی و کاهش عملکرد شناختی مرتبط باشند.

چه زمانی باید معاینه چشم کودک انجام داد؟

• چشم های کودک خود را در فواصل منظم چک کنید.
• متخصص اطفال باید بین ۶ تا ۱۲ ماهگی چشم های نوزاد شما را بررسی کند.
• آزمایش بینایی زمانی که کودک شما پیش دبستانی است ضروری است. معاینه چشم مجدد در سنین ۳ و ۵ سالگی، از سوی پزشکان توصیه می‌شود. اگر مشکوک به کاهش بینایی هستید، همیشه کودک خود را برای معاینه چشم ببرید.

نشانه هایی که کودک شما به عینک نیاز دارد

مشکلات بینایی نوزادان شناسایی‌شان دشوارتر است. اگر نوزاد شما به موقع به مراحل رشدی مورد نظر نمی‌رسد، ممکن است نشانه‌ای از مشکلات بینایی یا مسائل توسعه‌ای باشد.

نوزاد باید تا هشت هفتگی بتواند تماس چشمی خود را حفظ کند. وقتی ۳-۴ ماهه است باید به افراد آشنا لبخند بزند. وقتی کودک شما پنج ماهه است، باید حرکات دست اطرافیانش را تماشا کرده و تقلید کند. تا ۶-۷ ماهگی، نوزاد شما باید بتواند برای اشیاء دست دراز کند. او باید تا ۷-۹ ماهگی چهره‌های آشنا مانند والدین، خواهر و برادر، و پدربزرگ و مادربزرگ را شناسایی کند. تا زمانی که نوزاد شما ۹-۱۲ ماهه شد، باید بتواند به تصاویری در یک کتاب اشاره کند.

اگر نوزاد شما به مراحل رشدی مناسب سن خود نرسد، وقت آن است که یک معاینه چشم انجام دهید. در طول معاینه، پزشک پیشرفت بینایی-حرکتی را برای شناسایی علائم مشکلات بینایی ارزیابی خواهد کرد.

نشانه های تشخیص نیاز کودکان به عینک

بسیاری از علائم وجود دارند که نشان‌دهنده نیاز به عینک هستند. با اینکه کودکان می‌توانند درباره آنچه می‌بینند با شما صحبت کنند، بینایی آن ها برایشان نرمال به نظر می‌رسد و ممکن است نتوانند بگویند که مشکلی وجود دارد.

در اینجا لیستی از علائم رایج که نشان می‌دهند کودک شما احتمالاً به عینک نیاز دارد، آمده است.

۱. تنگ کردن چشم ها

جمع کردن چشم‌ها (تنگ کردن چشم‌ها) یکی از نشانه‌های واضحی است که کودک شما ممکن است نیاز به عینک کودک داشته باشد. جمع کردن چشم‌ها باعث می‌شود که میزان نوری که به چشم وارد می‌شود کاهش پیدا کند. این کار مشابه این است که در عکاسی، دیافراگم دوربین را تنگ کنید تا فوکوس دقیق‌تری روی سوژه داشته باشید. به عبارت دیگر، وقتی کودک شما چشم‌هایش را تنگ می‌کند، تلاش می‌کند تا تصویر را واضح‌تر ببیند، مشابه کاری که دوربین با تنظیم دیافراگم انجام می‌دهد.

یعنی اینکه وقتی کودک شما چشم‌هایش را تنگ می‌کند، می‌تواند به طور موقت وضوح یک شیء را بهبود ببخشد و وضوح دید را افزایش دهد. کودکان به طور غریزی این کار را انجام می‌دهند و ممکن است متوجه نباشند که دارند این کار را می‌کنند.

کودک ممکن است برای دیدن اشیاء دور یا نزدیک چشم‌هایش را تنگ کند. این علامت می‌تواند نشان‌دهنده مشکل بینایی مانند نزدیک‌بینی (میوپیا) یا دوربینی (هایپروپیا) باشد. از آنجایی که این مشکلات بینایی رایج هستند، توجه به این علامت می‌تواند مفید باشد.

۲. پوشاندن یک چشم

آیا کودک شما مرتباً یک چشم خود را می بندد یا با یک دست می پوشاند؟ این ترفند کاری است که کودک بدون اینکه متوجه شود برای بهبود بینایی خود انجام می دهد. اغلب این نشانه دوبینی است.

۳. نشستن خیلی نزدیک به تلویزیون

نشستن خیلی نزدیک به تلویزیون یا نگه داشتن تبلت یا وسیله دیگر خیلی نزدیک به صورت از علائم نیاز به عینک است. نزدیک‌تر کردن یک شی، تصویر را برای افرادی که نزدیک‌بین هستند واضح‌تر می‌کند. نزدیک بینی به این معنی است که بینایی فرد از راه دور ضعیف است. اشیایی که دور هستند مبهم و نامشخص می شوند.

اگر کودک شما اشیا را به صورت بسیار نزدیک می کند تا به آنها نگاه کند، باید کودک را برای معاینه چشم به بینایی سنجی ببرید.

۴. کج کردن سر به یک طرف

یک کودک ممکن است سرش را به یک سمت کج کند تا زاویه دید خود را تنظیم کرده و وضوح تصویر را بهبود بخشد. این یکی از علائم نیاز به عینک است.

کج کردن سر می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که چشم‌های کودک به درستی هم‌راستا نیستند. این ممکن است به معنای ابتلا به آمبلیوپی یا تنبلی چشم باشد، که در آن یکی از چشم‌ها توانایی بینایی خوبی ندارد و به خوبی با چشم دیگر هماهنگ نیست.

علت آمبلیوپیا می‌تواند این باشد که چشم‌ها به درستی هم‌راستا نیستند، یا اینکه یکی از چشم‌ها نیاز به نسخه‌ای متفاوت از دیگری دارد. هرچه زودتر این مشکل درمان شود، بهتر است. بعد از سن ۱۰ سالگی، ممکن است بینایی یکی از چشم‌ها به طور دائمی مختل شود.

چشم‌پزشک (اپتومتریست) درمان‌هایی را پیشنهاد می‌کند که ممکن است شامل عینک، استفاده از چشم‌بند برای تقویت چشم ضعیف، قطره‌های چشمی، یا ترکیبی از این درمان‌ها باشد.

۵. پایین آوردن سر هنگام مطالعه

مانند نشستن بسیار نزدیک به تلویزیون، پایین آوردن سر هنگام خواندن عادتی طبیعی است که کودکان اگر در دیدن اشیاء دور مشکل داشته باشند، به تدریج ایجاد می‌کنند.

پایین آوردن سر باعث می‌شود که چشم‌های کودک به کلمات و تصاویر نزدیک‌تر شوند. اگر کودک بینایی ضعیفی داشته باشد، به طور غریزی بدن خود را طوری تنظیم می‌کند که دیدش بهتر شود. این رفتار نشان‌دهنده این است که کودک تلاش می‌کند تا با نزدیک کردن چشم‌هایش به اشیاء، وضوح دید را افزایش دهد.

این علامت به تنهایی نمی‌تواند به طور قطع نشان دهد که کودک نیاز به عینک دارد، زیرا کودکان تازه در حال یادگیری خواندن هستند و ممکن است به چاپ بزرگ و واضح نیاز داشته باشند تا بتوانند اشکال حروف را بهتر تشخیص دهند.

اگر این علامت را همراه با سایر علائم مشاهده کردید، بهترین کار این است که برای معاینه چشم کودک خود وقت بگذارید.

۶. اشک یا خشکی چشم

به نشانه‌هایی از اشک آلود بودن چشمان فرزندتان توجه کنید. این می‌تواند علامتی از فشار چشم باشد. وقتی چشم‌ها برای دیدن خوب و واضح نیاز به تلاش دارند، فشار زیادی به عضلات چشم وارد می‌شود. در نتیجه، ممکن است فرد دچار آبریزش یا خشکی چشم شود.

خشکی چشم در کودک ممکن است باعث قرمز شدن سفیدی چشم شود. یا کودک شما ممکن است شکایت کند که چشمانش خارش، سوزش یا درد دارد. این علائم را جدی بگیرید زیرا ممکن است نشانه یک بیماری شدید پزشکی یا بینایی باشد.

۷. اجتناب از فعالیت های خاص

اگر کودکان خردسال از فعالیت های خاصی اجتناب می کنند، می تواند به این دلیل باشد که بینایی آن ها آن فعالیت ها را دشوار یا دردناک می کند. به عنوان مثال، رنگ‌آمیزی، نگاه کردن به کتاب‌ها، بازی با توپ ممکن است در صورتی که کودک مشکلات بینایی داشته باشد باعث خستگی چشم شود. اگر کودک پیش‌دبستانی شما از انجام فعالیت‌های رایج در این گروه سنی اجتناب کند، این می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکلی باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارد.

۸. چشم های متقاطع

اکثر کودکان برای تفریح چشم‌هایشان را به هم می‌زنند و این کار معمولاً به خاطر خوشحالی از کشف یک مهارت جدید است. اما اگر کودک شما به طور غیرعادی و بدون شوخی چشم‌هایش را به هم می‌زند، ممکن است این نشانه‌ای از نیاز به عینک باشد.

برای بررسی این موضوع، باید توجه کنید که آیا کودک شما در طول فعالیت‌های روزمره چشم‌هایش را به هم می‌زند یا نه. اگر این کار را انجام می‌دهد، احتمالاً کودک شما دچار دوربینی است و چشم‌هایش به این دلیل به هم می‌زند که تلاش کند اشیاء نزدیک را با وضوح بهتری ببیند.

دوربینی معمولاً از بدو تولد وجود دارد و معمولاً در خانواده‌ها ارثی است. این مشکل بینایی به این صورت است که فرد می‌تواند اشیاء دور را به خوبی ببیند، اما اشیاء نزدیک برایش تار و مبهم است. عینک های تجویزی یا جراحی چشم می توانند این مشکل را اصلاح کنند.

۹. مالش چشم

تمام کودکان گهگاهی چشم‌هایشان را می‌مالند، به ویژه زمانی که خسته‌اند و دیر وقت بیدار مانده‌اند. به دقت به کودکان توجه کنید تا ببینید آیا آن‌ها حتی زمانی که خسته نیستند، مرتباً چشم‌هایشان را می‌مالند یا خیر. ممکن است آن‌ها در تلاش باشند که فشار یا درد ناشی از فشار به چشم‌ها برای بهتر دیدن را کاهش دهند.

مالیدن چشم‌ها همچنین می‌تواند نشانه‌ای از وضعیت دیگری مانند آلرژی باشد.

۱۰. مشکل در خواندن

اگر کودک شما از خواندن شکایت می‌کند، نباید فوراً فکر کنید که او علاقه‌ای به خواندن ندارد. ممکن است کودک به دلیل مشکلات بینایی از خواندن خسته یا ناراضی باشد. گم کردن جای خود هنگام خواندن: اگر کودک هنگام خواندن پاراگراف‌ها جای خود را گم می‌کند یا خطوط را از دست می‌دهد، این می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات بینایی باشد، نه اختلال یادگیری یا مشکل در تمرکز.

ممکن است کودک دچار آستیگماتیسم باشد، که باعث تاری دید به دلیل شکل نامنظم قرنیه چشم می‌شود. این مشکل بینایی می‌تواند با عینک یا لنزهای تماسی اصلاح شود. آستیگماتیسم معمولاً با مشکلات بینایی دیگری مانند نزدیک‌بینی (پیش‌دید) یا دوربینی (فاصله‌بینی) نیز همراه است.

۱۱. سردردهای مداوم

اگر کودکانتان به طور مکرر از سردرد شکایت کنند، ممکن است نیاز به عینک داشته باشند. توجه کنید که چه زمانی کودک از درد سر یا درد چشم صحبت می‌کند. اگر در اواخر روز باشد، سردرد می تواند نشانه ای از تلاش بیش از حد برای اصلاح تاری دید باشد. چشم دوختن تمام روز برای دیدن تخته سیاه در مدرسه منجر به سردرد می شود.

از کودک خود بپرسید که سردرد او در کجا شدیدتر است. اگر درد در قسمت جلوی سر نزدیک ابرو باشد، این یکی از علائم نیاز به عینک است.

سردردهای مزمن می تواند باعث اضطراب و استرس کودکان شود. موضوع را برای مدت طولانی بدون تشخیص رها نکنید. برای تعیین علت در اسرع وقت، یک معاینه چشم و سپس قرار ملاقات با پزشک رزرو کنید.

۱۲. عدم تمرکز بر کار مدرسه

در محیط مدرسه، کودکان باید به طور مداوم توجه خود را بین چیزهای مختلفی که در اطرافشان وجود دارد، از جمله تخته سفید، کامپیوتر، کتاب‌های درسی، تبلت‌ها و معلم جابجا کنند.

عدم تمرکز یا مشکل در توجه در مدرسه ممکن است نشانه‌ای از نیاز به عینک باشد. به یاد داشته باشید که کودک معمولاً نمی‌داند که بینایی‌اش ضعیف است، به ویژه اگر همیشه به عینک نیاز داشته ولی هرگز از آن استفاده نکرده باشد. دنیای او به همان شکلی که همیشه بوده، به نظر می‌رسد.

ممکن است مسائل پزشکی و رشدی دیگری وجود داشته باشد که می تواند منجر به عدم تمرکز در مدرسه شود. بنابراین این یکی از علائمی است که باید به دقت به آن توجه کنید.

۱۳. کودک خود را برای معاینه چشم آماده کنید

یک معاینه چشم ممکن است برای کودکان کوچک ترسناک باشد. برای اینکه این فرآیند به راحتی پیش برود، قبل از مراجعه به پزشک با کودک خود صحبت کنید و او را برای این بازدید آماده کنید.

توضیح دهید که پزشک به کودک برخی تصاویر، چراغ‌ها یا اسباب‌بازی‌ها نشان می‌دهد. از کودک خواسته می‌شود که اشیاء را دنبال کند، به اشیاء خاصی اشاره کند یا آن‌ها را توصیف کند.

پزشک از چراغ‌ها برای بررسی تراز چشم‌ها استفاده خواهد کرد. هر چشم با یک پوشش چشم پوشانده می‌شود در حالی که چشم دیگر به چراغ نگاه می‌کند. به کودک بگویید که هیچ‌کدام از کارهایی که پزشک انجام می‌دهد دردناک نیست. توضیح دهید که پزشک در حال بررسی است تا ببیند آیا کودک نیاز به عینک دارد یا نه.

از او بخواهید که هر گونه نگرانی خود را بیان کند و به آرامی او را مطمئن کنید که شما در تمام مدت در کنار او خواهید بود و او در امان است.

مطالعه بیشتر: طلایی ترین نکات خرید عینک برای کودکان

سوالات متداول

۱- کودکان هر چند وقت یک بار نیاز به معاینه چشمان خود توسط اپتومتریست دارند؟

طبق انجمن بینایی سنجی آمریکا، کودکان باید در سنین ۶ ماهگی، ۳ سالگی، قبل از ورود به کلاس اول و هر سال تحصیلی پس از آن، توسط یک اپتومتریست ارزیابی شوند. برخی از کودکان بسته به عوامل خطر یا شرایط دیگر ممکن است به ویزیت های مکرر اپتومتریست نیاز داشته باشند.

۲- شایع ترین مشکلات بینایی در بین کودکان چیست؟

شایع ترین مشکلات بینایی که در کودکان مشاهده می شود عیوب انکساری (دوربینی، نزدیک بینی، آستیگماتیسم)، تنبلی چشم، چشم های ضربدری و کور رنگی است. ارزیابی بصری کامل به رد هر یک از این شرایط در کودک شما کمک می کند.